Tomasz Stańko świętuje podwójny jubileusz

Choć popularność porównywalną do tej jaką cieszą się gwiazdy rocka przyniosło mu granie na trąbce, początkowo w szkole muzycznej w Krakowie grał na skrzypcach i fortepianie. Po trąbkę po raz pierwszy sięgnął pod koniec lat 50. jako harcerz. Był jedynym chłopakiem w swej drużynie mającym styczność z muzyką i wybrano go aby grał na trąbce sygnałówce. Ale szybko okazało się, że to właśnie trąbka ze względu na fascynację jazzem stanie się jego wielką życiową miłością.

Mając 20 lat Tomasz Stańko ukończył ówczesną krakowską Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną i razem z Adamem Makowiczem założył zespół Jazz Darings, który uznano za pierwszą europejską grupę grającą free jazz. Wybitny niemiecki krytyk Joachim Ernst Berendt uważał, że Stańko to pierwszy europejski trębacz grający free jazz. Rok później Tomasza Stańkę dostrzegł i zaprosił do współpracy w swym kwintecie Krzysztof Komeda. W wywiadzie dla Gazety Poznańskiej Tomasz Stańko pięć lat spędzonych z Krzysztofem Komedą wspominał tak:

- Przede wszystkim Krzysztof był moim wielkim guru. Jako 20-letni chłopak trafiłem do najlepszego polskiego zespołu,. Wcześniej grałem krótko z Michałem Urbaniakiem. Zetknąłem się z charyzmatycznym artystą. Obcowałem z nim. To było niezwykle cenne w mojej edukacji, w kształtowaniu się. Ukończyłem Konserwatorium Krakowskie, ale ukształtowała mnie pięcioletnia współpraca z Komedą. Miałem dobry start. Dawał mi całkowitą swobodę. Poznałem jedyną w swoim rodzaju estetykę. Dużo nagrywaliśmy do filmu i do teatru. Mieliśmy dalsze plany, ale śmierć Krzysztofa w 1967 roku pokrzyżowała je.

Po rozstaniu z Komedą Stańko założył najpierw swój kwartet, a potem kwintet, wśród członków którego był słynny później skrzypek jazzowy Zbigniew Seifert. Bestsellerem stała się dedykowana Komedzie płyta "Music For K', ale szczególnie ważny był udział zespołu "Berliner Jazztage'70'. Stanowił bowiem dla Stańki i Seiferta początek międzynarodowej kariery. W latach 70. jako jeden z pierwszych jazzmanów na świecie rozpoczął Stańko eksperymenty z elektroniką czego przykładem nagrana przez niego w 1973 roku ze Stu Martinem i Januszem Stefańskim płyta "Fish Face".

W tamtych latach (w 1976 roku ) Stańko nagrał też legendarną płytę "Balladyna", która była początkiem jego współpracy ze słynną wytwórnią ECM. Szybko nawiązana współpraca, szybko się wtedy urwała i muzyk wznowił ją dopiero na początku lat 90. Jego założony w latach 90. kwartet uznano za najlepszą grupę jazzową dekady. Akcje Stańki szły wyraźnie w górę. Światowy rozgłos przyniósł zawierający muzykę Komedy album "Litania", a w roku 2003 Tomasz Stańko został pierwszym laureatem przyznawanej przez 21 krytyków z 21 krajów Europejskiej Nagrody Jazzowej.

Od lat ma zresztą ugruntowaną pozycję również w Stanach Zjednoczonych. Co roku plasuje się wysoko w ankiecie prestiżowego magazynu "Down Beat". Uznawany jest za szóstą trąbkę świata, ale za najlepszego Europejczyka grającego na tym instrumencie. Europejczyka, który jak wielu ludzi Starego Kontynentu wybrało Nowy Jork za miejsce swego zamieszkania. Stańko osiadł tam w roku 2008 choć regularnie działa też w Europie. Niedawno, bo w czerwcu właśnie w Nowym Jorku nagrał album "Wislawa", dla którego inspiracją stała się poezja Noblistki, której towarzyszył swą muzyką podczas wieczorów autorskich.

Zapytany czy podobnie jak Wynton Marsalis zamierza napisać utwór na trąbkę i orkiestrę symfoniczną powiedział: - Ja nie jestem trębaczem takim jak Marsalis. Jestem artystą, który używa trąbki. Nie uważam się za wirtuoza. Gram swoją muzykę.