Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Prawo pracy: Kiedy nastolatkowi wolno pracować? [PRZEPISY, WAKACYJNA PRACA]

Milena Kochanowska
Milena Kochanowska
Nieletni praca: Nieletni nie powinien pracować dłużej niż 7 godzin dziennie
Nieletni praca: Nieletni nie powinien pracować dłużej niż 7 godzin dziennie 123 RF
Jakie są formy i warunki zatrudnienia młodocianych pracowników w wakacje? Czy niepełnoletni mogą być zatrudnieni bez zgody rodziców? Jakie prace mogą wykonywać? Jak powinni być przygotowani do wykonywania prac? Czym różni się zatrudnianie dzieci od zatrudniania nieletnich? Co robić, gdy nieuczciwy pracodawca nie zapłaci nieletniemu za pracę? Jaki dochód z pracy wakacyjnej będzie opodatkowany? To trzeba wiedzieć!

Praca nieletnich w wakacje – formy zatrudnienia pracowników młodocianych

Pracownik młodociany, jeśli chce pracować w czasie wakacji, może podpisać jedną z takich umów:

  • umowa o pracę,
  • umowa z agencją pracy tymczasowej,
  • umowa zlecenia,
  • umowa o dzieło.

Praca nieletnich w wakacje – umowa o pracę

W myśl przepisów prawa pracy osoby niepełnoletnie w wieku 15-18 lat można zatrudniać na podstawie przygotowania zawodowego (w formie nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy), powiązanego z warunkiem kontynuowania edukacji lub do wykonywania prac lekkich.

Czytaj też: 500+ na każde dziecko bez względu na dochód rodziny od 1 lipca 2019 - wszystko co trzeba wiedzieć

Umowa o pracę pracownika młodocianego na wykonywanie prac lekkich jest jedną z najczęściej wybieranych form zatrudnienia pracowników młodocianych w wakacje.

Przy tego rodzaju kontrakcie gwarantowane są uprawnienia pracownicze wynikające z przepisów prawa pracy. Zasadniczo tryb zawarcia tego rodzaju umowy z pracownikiem młodocianym nie różni się od sposobu zatrudnienia osoby dorosłej. Pracodawca może wybrać każdy rodzaj umowy o pracę dla pracownika młodocianego:

  • na okres próbny,
  • na czas określony
  • na czas nieokreślony.
  • Każda z nich powinna określać m.in.:
  • strony umowy,
  • czas wykonywania pracy i jej rodzaj,
  • wynagrodzenie
  • czas, na jaki została zawarta.

Jeżeli umowa dotyczyć ma prac o charakterze sezonowym lub dorywczym, powinno to zostać w niej zaznaczone.
Nawet przy zatrudnieniu na krótki czas, umowa o pracę musi mieć formę pisemną.

Praca nieletnich w wakacje – umowa z agencją pracy tymczasowej

Pracownik młodociany może też zawrzeć umowę z agencją pracy tymczasowej, która skieruje go do podmiotu, na rzecz którego będzie świadczył pracę, czyli pracodawcy użytkownika.

Czytaj też: Taurydy kiedyś doprowadziły do katastrofy. Czy są niebezpieczne?

Agencja może zatrudnić pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony zarówno na podstawie umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej.

Przy tej formie zatrudnienia należy pamiętać, o tym, że podmiot, u którego będzie świadczona praca ma obowiązek uzgodnić z agencją rodzaj pracy, jaka będzie wykonywana i warunki jej wykonywania. Musi też poinformować agencję o warunkach bhp i wynagrodzeniu, jakie będzie otrzymywał pracownik za wykonywaną pracę.

Wynagrodzenie za pracę wypłaca agencja będąca formalnym pracodawcą, a nie podmiot, na rzecz którego będzie świadczona praca. Umowę o pracę z agencją zawiera się na piśmie. Agencja potwierdza warunki zawartej umowy nie później niż w drugim dniu wykonywania pracy tymczasowej. W zawartej umowie powinien być wskazany również pracodawca użytkownik. Umowa o pracę z agencją pracy tymczasowej rozwiązuje się z upływem ustalonego okresu wykonywania tej pracy. Strony umowy mogą jednak przewidzieć jej wcześniejsze rozwiązanie.

WAŻNE! Wykaz agencji zatrudnienia uprawnionych do świadczenia tego rodzaju usług można sprawdzić na stronie internetowej stor.praca.gov.pl/portal/#/kraz.

Praca nieletnich w wakacje – umowa zlecenie

Umowa zlecenia jest umową starannego działania. Oznacza to, że ważna jest wykonywana przez osobę zatrudnioną praca, czyli samo wykonywanie czynności na rzecz zleceniodawcy. Rezultat tej czynności nie jest istotny.

Czytaj też: Jak zaplanować podróż z dzieckiem?

Za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Jego wysokość nie może być niższa niż minimalna stawka godzinowa, czyli od 1.01.2019 r., 14,70 zł brutto za 1 h pracy.

Przy umowie zlecenia osoba wykonująca pracę ma obowiązek informować zleceniodawcę o przebiegu wykonywania umowy, a na zakończenie – przedstawić mu sprawozdanie z jej wykonania. Przy tego rodzaju zatrudnieniu osoba wykonująca pracę nie ma statusu pracownika, co oznacza, że nie jest chroniony przepisami prawa pracy, w tym nie przysługuje mu prawo min. do urlopu wypoczynkowego.

Zasady, na jakich można zawrzeć i wykonywać umowę zlecenia znajdują się w Kodeksie cywilnym (art. 734-751 Kc), za wyjątkiem modyfikacji dotyczących wynagrodzenia.

Praca nieletnich w wakacje – umowa o dzieło

Poprzez zawarcie umowy o dzieło zatrudniony zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, to znaczy do uzyskania pewnego wyniku swoich działań. Zamawiający dzieło zobowiązuje się natomiast do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie.

Wysokość wynagrodzenia powinna być określona w umowie, choć niekoniecznie kwotowo. W umowie mogą bowiem znaleźć się jedynie wskazówki do określenia wynagrodzenia po zakończeniu pracy. Wskazówki te powinny określić, czego spodziewa się zamawiający i za co mógłby zapłacić wyższe wynagrodzenie, a co będzie odpowiadało za to, że otrzymasz niższe wynagrodzenie.

Czytaj też: Zadbajmy o to, żeby wakacje były bezpieczne!

Podobnie jak w przypadku zawarcia umowy zlecenie, również w przypadku umowy o dzieło osoba wykonująca pracę nie ma statusu pracownika i nie chronią jej przepisy prawa pracy.

Zasady, na jakich można zawrzeć i wykonywać umowę o dzieło znajdują się w Kodeksie cywilnym (art. 627 – 646 Kc).

Praca nieletnich w wakacje – czy potrzebna jest zgoda rodzica?

Na zawarcie umowy z pracownikiem młodocianym może być potrzebna zgoda jego rodziców lub opiekunów (w zależności od formy zawartej umowy).

W przypadku umowy o pracę na wykonywanie prac lekkich taka zgoda nie jest wymagana – osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat jest młodocianym w rozumieniu prawa pracy i może podjąć pracę na zasadach dotyczących zatrudniania młodocianych. Jeżeli posiada ona ograniczoną zdolność do czynności prawnych, może zawrzeć stosunek pracy bez zgody przedstawiciela ustawowego. UWAGA! Przedstawiciel ustawowy może jednak za zgodą sądu opiekuńczego, rozwiązać taką umowę, jeżeli sprzeciwiałaby się dobru małoletniego.

Młodociany zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej potrzebuje zgody swojego przedstawiciela ustawowego lub jego potwierdzenia, jeżeli umowa została podpisana bez jego zgody (dotyczy to umów cywilnoprawnych podpisanych przez osoby małoletnie od 13 roku życia, które według Kodeksu cywilnego mają ograniczoną zdolność do czynności prawych).

Praca nieletnich w wakacje – rodzaje prac, które może wykonywać młodociany

Z pracownikami młodocianymi w wieku 15-18 lat, którzy chcą podjąć pracę w wakacje pracodawca może zawrzeć m.in. umowę o pracę na wykonywanie prac lekkich, jednak musi przy tym uwzględnić wymagania zawarte w Kodeksie pracy.  

Wśród tych prac nie może być czynności związanych z nadmiernym wysiłkiem, wymuszoną pozycją ciała oraz zagrażających prawidłowemu rozwojowi psychicznemu czy narażających na szkodliwe działanie czynników chemicznych, biologicznych i fizycznych.

Oznacza to, że pracodawca może polecać młodocianemu wykonywanie tylko prac lekkich, czyli takich, które nie powodują zagrożenia dla jego życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego.

Praca nieletnich w wakacje – przygotowanie do pracy

Jeżeli młoda osoba chce podjąć pracę jako pracownik młodociany w wakacje musi:
mieć ukończone co najmniej 15 lat (poza wyjątkami określonymi w przepisach szczególnych),
ukończyć co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową (gimnazjum),
wykonywać wyłącznie pracę wynikającą z wykazu prac lekkich zatwierdzonych przez lekarza medycyny pracy i Inspektora pracy,
posiadać świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca którą chce wykonywać nie zagraża jego zdrowiu (badania lekarskie).

Przed dopuszczeniem do wykonywania pracy przez pracownika młodocianego, pracodawca powinien poddać go również szkoleniu z zakresu bhp i zapoznać z instrukcjami i oceną ryzyka zawodowego, a także wyposażyć w niezbędną odzież o obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej.

O ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami pracodawca informuje także rodziców lub opiekunów prawnych nieletniego.

Praca nieletnich w wakacje – ograniczony czas pracy

Jeżeli młodociany na ukończone 15 lat i podejmuje pracę w czasie wakacji szkolnych, jego wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Dobowy wymiar czasu pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może jednak przekraczać 6 godzin. Ten wymiar czasu pracy obowiązuje go także w przypadku wykonywania pracy u więcej niż jednego pracodawcy.

Jeżeli młodociany wykonuje pracę w wakacje w więcej niż jednym miejscu należy poinformować o tym osoby go zatrudniające.

Jeśli czas pracy młodocianego w danym dniu jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić mu przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.

UWAGA! Zatrudnione osoby w przedziale wieku 15-18 lat nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pora nocna młodocianego obejmuje co do zasady osiem godzin i trwa od godz. 22 do 6 (dla młodocianych poniżej 15 roku życia od 20 do 6) Ponadto młodocianemu przysługuje 14-godzinna dobowa przerwa w pracy. Powinna ona obejmować porę nocną. Z kolei przerwa tygodniowa powinna wynosić co najmniej 48 godzin i obejmować niedzielę.
Przepisy z zakresu zatrudniania młodocianych znajdują się w Kodeksie pracy (art. 190-206 Kp).

Praca nieletnich w wakacje –  zatrudnianie dzieci

Od zatrudnienia młodocianego należy odróżnić zatrudnienie dzieci, definiowane w przepisach prawa pracy jako wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia, dozwolone wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową.

Praca taka może być wykonywana tylko w powyższych branżach i po wypełnieniu szeregu obowiązków, w tym po uzyskaniu uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka, opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, orzeczenia lekarza stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy.

Czytaj też: Jaka pogoda będzie w czerwcu, lipcu i sierpniu?

Podobnie jak w przypadku pracowników młodocianych praca taka jest zakazana jeżeli powoduje zagrożenie dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego dziecka.

Praca nieletnich w wakacje – gdy nieletni nie dostanie wynagrodzenia...

Jeżeli młody człowiek wykonywał pracę za którą nie otrzymał wynagrodzenia czy to na podstawie umowy o pracę, czy umowy cywilnoprawnej (brak wypłaty stawki minimalnej określonej przepisami prawa pracy), powinien wezwać pisemnie zatrudniającego do zapłaty. Dodatkowo może złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. Ma też prawo, niezależnie od rodzaju umowy, dochodzić roszczenia poprzez sąd.

Gdy dotyczy to niepełnoletniego, muszą zrobić to w jego imieniu rodzice.

Praca nieletnich w wakacje – jaki dochód jest opodatkowany?

Jeśli podczas wakacji zamierzamy dorobić sobie sprzedając na przykład zebrane własnoręcznie jagody lub grzyby nie musimy się martwić o płacenie podatku. Sprzedaż ziół dziko rosnących, leśnych jagód, owoców i grzybów leśnych zbieranych osobiście jest całkowicie zwolniona z podatku dochodowego. Wykonując inne prace, dochód musimy opodatkować wówczas, gdy zarobimy więcej niż 3091 zł, bo tyle wynosi rocznie kwota, od której podatku nie płacimy.

Poradnik przygotowany z pomocą Marcina Jedwabnego
z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Poznaniu

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Prawo pracy: Kiedy nastolatkowi wolno pracować? [PRZEPISY, WAKACYJNA PRACA] - Głos Wielkopolski

Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski