Netflix: "Na Zachodzie bez zmian". Starzy decydują, młodzi idą na wojnę [RECENZJA]

Czekająca na niego rzeczywistość wojenna jednak już szczerzy ku niemu kły. A młodzieńcze ideały wkrótce wraz z nim sczezną w okopach podczas I wojny światowej. „Na Zachodzie bez mian” w reżyserii Edwarda Bergera to fenomenalna adaptacja powieści Ericha Marii Remarque’a o tym samym tytule.

Nic dziwnego, że antywojenne dzieło niemieckiego weterana I wojny światowej zostało zakazane przez nazistów w 1933 roku. Jego przejmujące wymowa jest brutalnym podsumowaniem czterech latach bitew w czasie I wojny światowej. Nie było w nich nic heroicznego, a nawet pragmatycznego.

Wkrótce po rozpoczęciu walk w październiku 1914 roku front zachodni przeobraził się w wojnę pozycyjną, a do końca wojny w listopadzie 1918 roku linia frontu ledwo się przesunęła. Ponad trzy miliony żołnierzy zginęło, najczęściej walcząc o zaledwie kilkaset metrów ziemi. W czasie I wojny światowej zginęło około 17 milionów ludzi. W tym wielu nastolatków. Wysłanych na śmierć.

Obraz robi wrażenie pod względem strukturalnym – losy jednostki zestawione są z bezwzględną machiną biurokracji – jesteś warty tak długo, jak wszywka z nazwiskiem w twoim mundurze i nieprzełamany na pół nieśmiertelnik. Później przychodzą kolejni. Statystyka zmarłych rośnie. Chcesz uciec przed ponownym wysłaniem na front? Za dezercję kulka w łeb.

W kompozycji filmu świetnie wygrywa połączenie brudu, brutalności, okropności walk z wykorzystaniem nowej techniki (po raz pierwszy w historii walk na światową skalę: czołgów, miotaczy ognia, broni chemicznej) z komunikacją międzynarodową. Gdy młodzi żołnierze walczą o śmierć i życie po stronie niemieckiej i francuskiej, w eleganckim wagonie pociągu delegacja reprezentowana przez niespokojnego Matthiasa Erzbergera spotyka się z francuską stroną na czele z bezwzględnym marszałkiem Ferdinandem Fochem. 72 godziny, tyle czasu mają Niemcy na podpisanie niekorzystnych warunków zawieszenia broni, jeśli się nie zgodzą, kolejna pula zmarłych będzie rosnąć. Starzy decydują, młodzi giną.

Czytaj też: „Mezopotamia” w Teatrze Polskim. Spektakl o Ukrainie w poznańskim teatrze. Każdy ma swój świat. Codzienność Charkowa [RECENZJA]

W tym czasie główny bohater Paul przygląda się, jak przyjaciele z czasów ławek szkolnych umierają w okopowym labiryncie. Pożoga przybiera różne formy: rozjechania przez gąsienicę czołgu, spalenia żywcem, dławienia się własną krwią, przebitego na wylot serca. Żołnierze umierają w błocie, a śmierć nie ma w sobie nic z heroizmu. Los natomiast jest przewrotny – ci, którzy przetrwają wojnę, mogą zginąć za kradzież gęsi. Wszystkiemu przygląda się natura, głucha i milcząca na krzyk ludzi.

Film można oglądać w serwisie VOD - Netflix. To już trzecia adaptacja tej powieści. Książka, na podstawie której powstał niemiecki kandydat do Oscara, została niedawno wznowiona przez Dom Wydawniczy Rebis.