Matura 2014: Historia [ODPOWIEDZI, ARKUSZE] - poziom rozszerzony

Wkrótce zaczną się tutaj pojawiać pierwsze odpowiedzi wtorkowego egzaminy maturalnego. Sprawdźcie z nami, jak Wam poszło!

Matura 2014. Historia - rozszerzenie - odpowiedzi:
Tutaj będziemy wklejać odpowiedzi, kiedy tylko dostaniemy je od nauczycieli

CZĘŚĆ I – Test

ZADANIE 1
Na podstawie planu oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Podaj nazwę miasta przedstawionego na planie i uzasadnij odpowiedź.

To miasto to Babilon. Na mapie zaznaczono świątynie babilońskich bóstw: Isztar i Ninmah, a także pałac letni Nabuchodonozora. Takie imię nosili babilońscy władcy.

ZADANIE 2
Na podstawie fragmentu artykułu współczesnego historyka wykonaj polecenie.

Podaj dwie cechy arystokracji greckiej okresu archaicznego, które - jak sądzi autor artykułu - są zarazem cechami magnaterii polskiej w XVI-XVIII w.
- status majątkowy i społeczny był głównym wyznacznikem przynależności to tych grup.
- nie było jasno określonych kryteriów, które wyznaczały przynależności arystokracji greckiej i magnaterii polskiej do grup wyższych niż pozostali obywatele (często - formalnie im równi)

ZADANIE 3
Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenie.

Wyjaśnij, o czym świadczyła reakcja ludu rzymskiego na zachowanie Cezara opisane w tekście.
W starożytnym Rzymie symbolem władzy królewskiej był diadem. Cezar swoim zachowaniem chciał sprawdzić republikańskie tendencje ludu. Zwłaszcza, że Rzymianie byli przywiązani do ustroju republikańskiego, a takie symboliczne odrzucenie diademu czyli władzy królewskiej, miało pokazać, że Cezar myśli podobnie jak lud. A tym samym lud miał stanąć po storine Cezara.

ZADANIE 4
Na podstawie ilustracji wykonaj polecenie.

Interpretując wybrane elementy mozaiki, wyjaśnij, w jaki sposób przedstawiono na niej zasługi władców - Konstantyna I Wielkiego oraz Justyniana I Wielkiego - dla Konstantynopola.

1. cesarz Konstantyn Wielki (element mozaiki i wyjaśnienie)
Konstantyn I Wielki - pierwszy cesarz rzymski, który uznał swobodę wyznania chrześcijan, sam ochrzcił się przed śmiercią. Dzięki niemu chrześcijaństwo miało niemal rangę religii państwowej.

2. cesarz Justynian I Wielki (element mozaiki i wyjaśnienie)
Justynian I Wielki - ufundował kościół Hagia Sophia, zwalczał pogańskie religie.

ZADANIE 5
Uzupełnij tabelę: podaj władców Polski, za panowania których doszło do wymienionych wydarzeń. Odpowiedzi wybierz spośród podanych: Bolesław Chrobry, Bolesław Śmiały, Władysław Łokietek, Władysław Jagiełło

1. Ogłoszenie Dictatus papae przez papieża Grzegorza VII. - Bolesław Śmiały
2. Wystąpienie rektora Akademii Krakowskiej Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji. - Władysław Jagiełło

ZADANIE 6
Na podstawie źródeł 1. i 2. wykonaj polecenie.

Które następstwo kryzysu monarchii wczesnopiastowskiej, wymienione we fragmencie kroniki, zostało wyeksponowane na obrazie? Przedstaw argumentację.
Mowa o kryzysie w 1038 roku, kiedy to m.in. najazdy księcia czeskiego Brzetysława i pogańskie powstanie ludowe w Wielkopolsce przyczynił się do upadku kościelnej administracji.
Na obrazie - jako symbol - widzimy zabitego duchownego, który leży pod przewróconym krzyżem - a stać się nak mogło na skutek brutalnych najazdów i walk.

ZADANIE 7
Na podstawie treści mapy zaproponuj dla niej tytuł. Uwaga: tytuł powinien zawierać określenie tematu, czasu i przestrzeni.

Imperium Otomańskie. Zmiany terytorialne w latach 1683 - 1799.
Zmiany terytorialne Imperium Otomańskiego w końcu XVII i w XVIII wieku.

ZADANIE 8
Na podstawie wywodu genealogicznego władców Francji z dynastii Burbonów, panujących w latach 1715-1830, wykonaj polecenie.

Uzupełnij tabelę, rozpoznając postaci, o których informacje podano w rubrykach 1. i 2.
1. Była córką władcy Polski i żoną króla Francji, a jej trzej wnukowie zasiadali na francuskim tronie. Maria Leszczyńska (1703-1768)
2. Była córką władcy dwóch państw – Polski i Saksonii – oraz matką trzech królów Francji. Maria Leszczyńska (1703-1768)

ZADANIE 9
Na podstawie wiersza i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Jak autor wiersza ocenia stosunek Napoleona do sprawy polskiej? Odpowiedź uzasadnij.
Kornel Ujejski uważa, że sprawa polska jest dla Napoleona tylko narzędziem, które ma mu pomóc m.in. w kompletowaniu wojsk do prowoadzonych przez niego wojen. Wsparcie dla Polaków jest instrumentalne, nie ma mowy o ideałach i wyższych celach takich jak wolność.

ZADANIE 10
Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Autor tekstu reprezentuje poglądy charakterystyczne dla jednego z ugrupowań Wielkiej Emigracji. Podaj nazwę tego ugrupowania. Odpowiedź uzasadnij.
Nazwa ugrupowania: "Hotel Lambert" (Obóz Czartoryskiego)
Uzasadnienie: W skład ugrupowania wchodzili głównie przedstawiciele arystokracji i ziemiaństwa. Tekst ma uzasadnić, że dla Polaki lepsza od republiki będzie władzy monarsza.

ZADANIE 11
Na podstawie wykresu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Sformułuj wniosek dotyczący udziału bawełny amerykańskiej w imporcie tego surowca do Anglii w pierwszej połowie XIX w.
Bawełna stanowiła większość surowca importowanego do Anglii w pierwszej połowie XIX wieku.

B. Podaj nazwę wydarzenia politycznego (stosowaną w historiografii), które spowodowało gwałtowny spadek importu bawełny amerykańskiej do Anglii w drugiej połowie XIX w.
Wojna secesyjna lub amerykańska wojna domowa

ZADANIE 12
Na podstawie fragmentu rozkazu do żołnierzy wydanego przez marszałka Józefa Piłsudskiego oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Podaj nazwę wydarzenia, którego konsekwencją było wydanie zacytowanego rozkazu. Określ stosunek Józefa Piłsudskiego do żołnierzy walczących po stronie jego politycznych przeciwników.
Przewrót majowy (12-15 maja 1926) - Józef Piłsudski przyznaje, że szanuje poświęcenie żołnierzy i przelewaną za ojczyznę krew.

ZADANIE 13
Na podstawie źródeł 1. i 2. oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie. Podaj, jakie zadanie otrzymali żołnierze polscy. Wyjaśnij, dlaczego wykonanie tego zadania przeczyło oszczerstwom, o których mowa w obu źródłach.

Zadanie: przełamanie tzw. Linii Gustawa zdobyciem Monte Cassino
Wyjaśnienie: Oszczerstwa miały dotyczyć bezczynności wojsk polskich podległych Rządowi RP na uchodźstwie, w sytuacji gdy Polacy cierpieli pod brutalną okupacją.

ZADANIE 14
Na podstawie treści plakatu wydanego we Włoszech w czasie II wojny światowej oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Podkreśl właściwe zakończenie zdania i uzasadnij wybór, interpretując elementy plakatu.

Plakat mógł najwcześniej ukazać się w roku
1. 1939.
2. 1940.
3. 1941.
4. 1942.

Uzasadnienie: Na plakacie widzimy samuraja, który zadaje cios i zatapia okręt. To metafora japońskiego ataku na amerykańską bazę w Pearl Harbor. To początek wojny japońsko-amerykańskiej i włączenie się Japonii w działania II wojny światowej (z Niemami i Włochami - flagi w tle).

ZADANIE 15
Na podstawie kartki pocztowej wykonaj polecenie.

Uzasadnij, że przedstawiona kartka pocztowa pochodzi z okresu stalinizmu. Podaj dwa argumenty. Jeden argument powinien dotyczyć strony formalnej kartki, a drugi – odnosić się do nadawcy.
- "Każda tona węgla..." - to typowa ptopaganda z czasów stalinowskich (na znaczkach - Bolesław Bierut - stalinowski przywódcza Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej)
- Nadawca kartki to generał August Emil Fieldorf (ps. Nil), jeden z dowódców Armii Krajowej, w czasach stalinizmu ateszrowany i stracony w więzieniu na Rakowieckiej.

TEMAT: SPOŁECZEŃSTWA WOBEC NAJEŹDŹCÓW, OKUPANTÓW I ZABORCÓW OD STAROŻYTNOŚCI DO XX WIEKU

CZĘŚĆ II – Analiza źródeł wiedzy historycznej

ZADANIE 16
Wyjaśnij, dlaczego żona Hazdrubala, oceniając postawę męża, wspomniała o rzymskim obyczaju uhonorowania zwycięskiego wodza.
Żona Hazdrubala wspomniała o paradzie zwycięskiego wodza, w której prowadziło się wziętego do niewoli wódza strony przeciwnej. Taki los miał spotkać jej męża, Hazdrubala.

ZADANIE 17
Wyjaśnij, dlaczego – według autora tekstu – w prowincjach imperium rzymskiego niepotrzebne były załogi rzymskie strzegące porządku i posłuszeństwa mieszkańców.
Uznanie elit prowincji imperium rzymskiego za równe tym, które były w Rzymie, skutkowało tym że dbały o pokój i utrzymywały stabilną sytuację w kraju. Dlatego załogi rzymskie nie były potrzebne.

ZADANIE 18
Wymień dwie formy oporu przeciwko "zakonowi pruskiemu", które stosowała prześladowana ludność Pomorza i ziemi chełmińskiej.
powstanie Związku Pruskiegom który miał służyć jego członkom pomocą w walce z Krzyżakami
bunt zbrojny przeciwko Krzyżakom

Przedstaw decyzję króla Kazimierza Jagiellończyka będącą odpowiedzią na prośbę złożoną przez Jana Bażyńskiego oraz wyjaśnij konsekwencje polityczne tej decyzji.
Król ogłosił inkorporację Pomorza czyli przyłączenie ziem pruskich do Polski, skutkiem był wybuch wojny trzynastoletniej z Krzyżakami

ZADANIE 19
Czy po wkroczeniu wojsk szwedzkich spełniły się nadzieje polskiej szlachty na pozytywne zmiany zarówno w relacjach z nowym władcą, jak i w polityce zagranicznej? Odpowiedź uzasadnij, podając dwa argumenty.

Odpowiedź: Nadzieje szlachty nie zostały spełnione.
Uzasadnienie: Szlachta osłąbiając władzę monarszą chciała odzyskać utracone ziemie Rzeczypospolitej, natomiast Karol Gustaw chciał silnej władzy monarszej i podzielenia polskich ziem między Szwecję i jej sojuszników.

ZADANIE 20
Czy wydarzenie, którego dziewiętnastowieczną wizję ukazał na obrazie January Suchodolski, mogło wpłynąć na decyzję zawartą w źródle H? Odpowiedź uzasadnij.
Oblężenie Jasnej Góry miało istotny wpływ na powstanie konfederacji tyszowieckiej, która miała sprzeciwiać się samowoli wojsk szwedzkich w Polsce i szerzącej się nietolerancja religijna Szwedów (byli protestantami) wobec polskiego katolicyzmu. Oblężenie przez Szwedów Jasnej Góry było dla szlachty porażkąm ale i sygnałem do działania.

ZADANIE 21
Wyjaśnij, które elementy obrazu mogą służyć ocenie postawy marszałka Adama Ponińskiego na sejmie w 1773 r.
zawieszony w sejmie portret Katarzyny II, cesarzowej Rosji
moneta u jego stóp moneta ma pokazac, że był na usługach Rosji
gesty Adama Ponińskiego demonstrują pychę i butę
na siłę chce wejść do sali sejmowej ponad leżącym Rejtanem

ZADANIE 22
Wyjaśnij, dlaczego wydarzenia w Warszawie, na które w liście zwrócił uwagę Tadeusz Kościuszko, spotkały się z jego uznaniem.
Tadeusz Kościuszko zwrócił uwagę na swobodzenie Warszawy przez mieszkańców i spokój towarzyszący odbudowywaniu rządu

CZĘŚĆ III – Wypracowanie

ZADANIE 23
Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania.

Temat I: Bić się czy nie bić? Scharakteryzuj i oceń postawy Polaków wobec zaborców w XIX wieku.
Temat II: Przystosowanie czy opór? Scharakteryzuj i oceń postawy Polaków wobec władzy komunistycznej w latach 1945–1956.