Hobbici, elfy, cudowny świat Śródziemia... 3 stycznia obchodzimy Dzień Tolkiena

3 stycznia to wyjątkowy dzień w historii literatury. Jest to bowiem rocznica urodzin J. R. R. Tolkiena, który przyszedł na świat w 1892 roku. Choć od jego śmieci upłynęło już ponad 50 lat, to twórczość pisarza wciąż cieszy się niemałym zainteresowaniem.

- W literaturze Tolkiena przyciągające jest przede wszystkim to, że ten świat jest bardzo uniwersalny, bo Tolkien inspirował się wieloma rzeczami. Występują motywy chrześcijańskie, nawiązania do mitów skandynawskich, czy też legend arturiańskich. Generalnie dużo jest poematów nawiązujących do tradycji staroangielskiej. Myślę, że każdy znajdzie coś dla siebie, w tym świecie odnajdą się również a może przede wszystkim filolodzy, miłośnicy starych map i detali rozbudowanych uniwersów. To jest chyba najwspanialsze, co sprawia, że Tolkien po 50 latach od jego śmierci jest nadal czytany i obecny w świadomości literackiej

- mówił Sławek Miklas z Poznańskiego Towarzystwa Miłośników Tolkiena - "Drużyna Pyrlandii", które działa hobbystycznie od 8 lat, a jej celem jest przybliżanie dzieł Tolkiena wszystkim, którzy chcą się dowiedzieć czegoś więcej o tym świecie. W ramach aktywności organizuje prelekcje (też w formie internetowej podczas #PeSTkonów czyli Poznańskich Spotkaniach Tolkienistów), spotkania tematyczne, a także organizuje lub współorganizuje różne wydarzenia tolkienowskie jak np. z okazji Dnia Czytania Tolkiena (25.03). Drużyna Pyrlandii jako nieformalna grupa prowadzi działania dla fanów od fanów Tolkiena.

- Fenomenem jest przede wszystkim uniwersalna i pochłaniająca nas opowieść, czyli w nawiązaniu znanych legend i mitów budowanie przez Tolkiena nowego, własnego legendarium. To jest niewątpliwie taki czynnik, który przyciąga rozmaitych czytelników – tak jeśli chodzi o wiek, jak i o zainteresowania czy horyzont intelektualny. Drugi bardzo istotny element to siła narracji, a trzeci to fakt zbudowania bardzo spójnego uniwersum, wokół którego sam Tolkien prowadził rozbudowane narracje, opatrzył je całym mnóstwem komentarzy i szerokimi kontekstami, które budował właściwie do końca, a dzieło to tak naprawdę nigdy nie było skończone. Co ciekawe dla bardziej zaangażowanych w twórczość pisarza czytelników, całość była tworzona etapami i ciągle poprawiana (zwłaszcza opowieści składające się na "Silmarillion"), tworzącymi spójną całość, a syn Tolkiena Christopher udostępniał kolejne fragmenty - mówił profesor Józef Dobosz z Wydziału Historii UAM, który współorganizuje coroczny Tolkien Reading Day.

Choć fanów książek nie brakuje to zainteresowanie naszego rozmówcy zaczęło się od obejrzenia filmu...

- Jeżeli chodzi o mnie, to zainteresowałem się Tolkienem ponad 20 lat temu, kiedy wyszły firmy Petera Jacksona. Jego adaptacje były bardzo dobrze zrobione. Jest tam kilka rzeczy, które nie są do końca zgodne z tym światem, ale mimo tego to są wierne adaptacje. Po premierze “Drużyny pierścienia” stwierdziłem, że skoro film jest świetny to książka musi być jeszcze lepsza. Tak właśnie zaczęła się moja przygoda z Tolkienem i miłość do Śródziemia

- opisuje Sławomir Miklas.

Jak się zatem okazuje film potrafi czasem zachęcić do czytania i zagłębienia się w świat Tolkienowskich przygód. Inni natomiast – jak profesor Dobosz - wybierają w pierwszej kolejności książki. Od czego natomiast zacząć swoją przygodę z twórczością pisarza?

- Drogi są dwie. Albo zaczyna się od przeczytania powieści - najczęściej “Hobbita i potem to zainteresowanie rośnie, albo lekturę pierwowzoru literackiego poprzedza wcześniejsze obejrzenie adaptacji filmowej. Niektórzy zaczynają od czytania i potem wszelkie adaptacje filmowe nie bardzo ich przekonują. Inni zaczynają od adaptacji filmowych i nie zawsze się przekonują potem do słowa pisanego, sama adaptacja Petera Jacksona czy też adaptacje dwóch dzieł Tolkiena, czyli “Władcy Pierścieni” i “Hobbita” na pewno pozostawiają pewien, chyba nawet spory niedosyt zagorzałym fanom twórczości tolkienowskiej. Ja osobiście zdecydowanie wolę czytać niż oglądać. Natomiast opowieść obrazami jaką stworzył Peter Jackson to jego pewne wyobrażenia (może wariacje na temat?) Tolkienowej prozy, czyli wizja autorska, którą należy uszanować i nie powinno się umniejszać samego dzieła filmowego, choć trzeba je oceniać

- mówił Józef Dobosz.

Jako pozycję startową poznawania świata tolkienowskich wyobrażeń, nasi rozmówcy zgodnie wskazują "Hobbita".

- Oczywiście można najpierw obejrzeć ekranizację Jacksona, natomiast jeżeli chodzi o książki, to warto byłoby zacząć przygodę od “Hobbita”. To jest bardzo przyjemna, prosta opowieść o wyprawie po odzyskanie Samotnej Góry - królestwa krasnoludów. Bohaterów po drodze spotykają różnego rodzaju przygody z pająkami czy elfami, pojawiają się też momenty magiczne. Myślę, że to jest taka bardzo przyjemna opowieść, którą można przeczytać w jeden wieczór. Od tego można zacząć, potem iść dalej i sięgnąć po “Władcę Pierścieni”, gdzie znajdują się odnośniki do innych książek z legendarium - “Silmarillionu” czy “Niedokończonych opowieści”. Jeśli chodzi o mnie to przeczytałem “Silmarillion” w 2 dni. Wydawać by się mogło, że jest to jedna z trudniejszych pozycji, bo pisana jest typowo kronikarskim stylem i mówi o dawnych dniach, o dawnych legendach jak się narodził świat, jak powstali ludzie, krasnoludy, elfy i tak dalej, ale pochłonęło mnie to, a miałem wtedy zaledwie 15 lat. “Hobbita” natomiast czytałem już dużo później, kiedy byłem w szkole średniej, ale do dzisiaj powracam i lubię tę książkę

- opisywał Miklas.

W dzień urodzin Tolkiena nie może zabraknąć świętowania. 3 stycznia o godz. 16.30 w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu odbędzie się wyjątkowe wydarzenie “Toast za Profesora!”, gdzie prelekcję pt. "A słowo Ardą się stało - czyli o potędze słowa w twórczości Tolkiena", wygłosi drużynowy “Drużyny Pyrlandii” Bombadil.

- Będzie to dotyczyło potęgi i znaczenia słowa w świecie Tolkiena, ponieważ niewielu sobie zdaje sprawę, ale tak naprawdę słowa mają wielkie znaczenie w twórczości pisarza. Tolkien jako filolog operował różnymi językami - czy to staroangielskim czy gotyckim, czy nawet poniekąd w fińskim. Dla niego liczyło się przede wszystkim słowo, jego znaczenie i do tego słowa tak naprawdę dopisywał całą historię danych postaci, nazwy, historię jakiejś krainy czy ludu

- mówił Sławek Miklas.

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]

Obserwuj nas także na Google News