Dzień Kryptologii w Poznaniu: Medale dla pogromców Enigmy. Co z Centrum Szyfrów? [ZDJĘCIA]

W czwartek polscy kryptolodzy, z okazji Dnia Kryptologii 2 zostali pośmiertnie uhonorowani medalami Alumno Bene Merenti przyznawanych tym, którzy rozsławiają imię poznańskiej uczelni.

Marian Rejewski, Jerzy Różycki oraz Henryk Zygalski po ukończeniu kursu na Uniwersytecie Poznańskim, na zlecenie polskiego Biura Szyfrów przystąpili do łamana kodu niemieckiej maszyny szyfrującej Enigmy.

– Bez nich II wojna światowa trwałaby dłużej. Nasi kryptolodzy mieli wielki wkład w jej zakończenie – podkreśla Andrzej Lesicki, rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. – O ich zasługach przypominamy już od 10 lat, kiedy to zainicjowano na naszej uczelni cykl wykładów poświęconych kryptologii – dodaje.

W 2008 r. pierwszy Dzień Kryptologii zainaugurował cykl wykładów ustanowiony uchwałą Rady Wydziału Matematyki i Informatyki w związku z 75. rocznicą zwycięstwa nad Enigmą. W piątek ten cykl doczekał się kontynuacji. Jednak największe zainteresowanie wzbudziło samo wręczenie medali, bowiem w imieniu wybitnych kryptologów odbierały je rodziny – Janina Sylwestrzak (córka Mariana Rejewskiego), Maria Bryschak (siostrzenica Henryka Zygalskiego) i Jan Różycki (syn Jerzego Różyckiego).

– O zasługach ojca dowiedziałam się mając 28 lat, ponieważ w moim rodzinnym domu długo się o tym nie mówiło – wspomina Janina Sylwestrzak. – Ojciec uważał, że jest związany tajemnicą wojskową, do tego żyliśmy w realiach Polski Ludowej. Dopiero 1967 r. tata napisał swoje wspomnienia. Maszynopis dał mi do przeczytania, kiedy odwiedziłam rodziców w Bydgoszczy. Na początku nie wiedziałam, że miał na koncie nadzwyczajne osiągnięcie, dopiero z czasem zorientowałam się jaką miało ono wagę historyczną – dodaje.

Z kolei Jan Różycki, który na stałe mieszka w Wielkiej Brytanii podkreśla, że bardzo mu zależy, by pamięć o jego ojcu i dwóch pozostałych kryptologach żyła także poza granicami Polski. – Początkowo Brytyjczycy przyznawali, że to Polacy przysłużyli się do złamania kodu Enigmy. Przy ośrodku dekryptażu w Bletchley Park znajduje się pomnik im poświęcony, ale już wszyscy o nim zapomnieli. Będę musiał interweniować w tej sprawie – przyznaje J. Różycki.

Od kilku lat mówi się o stworzeniu muzeum poświęconego kryptologom w Poznaniu. Jako pierwsi temat ten poruszyli pasjonaci historii i społecznicy, przede wszystkim Szymon Mazur, były dziennikarz „Radia Merkury”.
Dwukrotnie złożył on stosowny wniosek do budżetu obywatelskiego. Jego inicjatywa znalazła się co prawda w finałowej „dwudziestce”, ale nie doczekała się realizacji. Co ciekawe jeszcze pięć lat temu szacowano, że koszt powstania placówki wyniesie ok. 0,5 mln zł.

Sz. Mazur jeszcze podczas ostatniej kadencji Ryszarda Grobelnego znalazł dobrego sojusznika - Mariusza Wiśniewskiego, dziś wiceprezydenta Poznania, a wtedy jeszcze radnego i szefa komisji rewitalizacji. To dzięki niemu rozpoczęły się w 2015 r. poszukiwania siedziby dla muzeum mającego upamiętnić polskich kryptologów. Szybko pojawiła się koncepcja, by ulokować je w budynku Collegium Historicum.

Powstała też specjalna rada mająca nadzorować prace związane z powstaniem placówki. W jej skład weszli pracownicy magistratu, urzędu marszałkowskiego, matematycy-kryptolodzy i strona społeczna. Podczas jednego ze spotkań rady powstał pomysł, który miał mocniej wypromować ten projekt. Chodziło o szyfrokontener, który stanął pod CK Zamek, tuż przy pomniku poświęconym matematykom z początkiem września 2016 r. Dzięki niemu można poznać było nie tylko historię Enigmy i jej łamaczy, ale także przejść krótki kurs szyfrowania.

W listopadzie marszałek Marek Woźniak, podpisał umowę z M. Wiśniewskim na dofinansowanie budowy muzeum przez Urząd Marszałkowski pochłonie ona ponad 15 mln zł, z czego dofinansowanie z Urzędu Marszałkowskiego wyniesie ponad 10 mln zł.

– Przygotowujemy postępowanie przetargowe na doprojektowanie przestrzeni w Centrum Szyfrów Enigma. Otworzymy je pod koniec 2019 r., by dodatkowo uczcić 100-lecie uniwersytetu. W Centrum pojawi się historia i edukacja, chcemy popularyzować matematykę i informatykę poprzez gry i zabawy - mówi Grzegorz Kamiński, dyrektor Biura Koordynacji Projektów i Rewitalizacji Miasta w poznańskim magistracie.

ZOBACZ TAKŻE:

Kontrowersyjna rzeźba w hiszpańskim muzeum. Artystka stworzyła bryłę z ludzkich kości:

Źródło: RUPTLY