Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Matura 2019. Wiedza o społeczeństwie. Przykładowe zadania maturalne. Zobacz, czy rozwiążesz nasz test [SPRAWDŹ SIĘ!]

Katarzyna Sklepik
Katarzyna Sklepik
Grzegorz Dembiński
Wiedza o społeczeństwie na poziomie rozszerzonym to kolejny przedmiot z którym zmierzą się uczniowie podczas matury 2019. 10 maja, o godzinie 14 przystąpią do matury z WOS. Po egzaminie, około godziny 19 znajdą tutaj arkusze egzaminacyjne i przykładowe odpowiedzi, zaproponowane przez poznańskich nauczycieli.

Maturzysta przystępujący do egzaminu z wiedzy o społeczeństwie powinien znać i rozumieć zjawiska oraz procesy zachodzące w społeczeństwie, polityce i prawie. Powinien orientować się w problemach współczesnego świata.

Z myślą o tegorocznych maturzystach przygotowaliśmy test ćwiczeniowy, który pozwoli im powtórzyć wiadomości potrzebne do zdania matury z wiedzy o społeczeństwie.

TEST ĆWICZENIOWY Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

ZADANIE 1
Przykładem grupy formalnej jest
a) grupa przyjaciół.
b) partia polityczna.
c) grupa osób jadących tramwajem.
d) naród.

ZADANIE 2
Do której z wymienionych niżej funkcji wewnętrznych państwa odnosi się opis: "...wyraża się w dążeniu państwa do zapewnienia obywatelom egzystencji, w efektywnym zwalczaniu bezrobocia..."?
a) Porządkowej.
b) Administracyjnej.
c) Socjalnej.
d) Kulturalnej.

ZADANIE 3
Obywatel zwrócił się do Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o pomoc. Wskaż, które z podanych poniżej działań może podjąć rzecznik.
a) Zmienić ustawę, gdy uznaje ją za niezgodną z prawem.
b) Wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją.
c) Nakazać ministrowi finansów opracowanie projektu nowej ustawy.
d) Zwrócić się do Trybunału Stanu o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją.

ZADANIE 4
Funkcje głowy państwa i szefa rządu są rozdzielone. Większość parlamentarna powołuje rząd, który jest od niej zależny. Rząd ponosi odpowiedzialność polityczną przed parlamentem. Ustępuje po otrzymaniu wotum nieufności.

Powyższy opis dotyczy systemu rządów
a) mieszanego (półprezydenckiego).
b) parlamentarno - komitetowych.
c) parlamentarno - gabinetowych.
d) prezydenckich.

ZADANIE 5
W podanym zestawie jedynie cztery terminy odnoszą się do pojęcia narodu w koncepcji antropologicznej. Wypisz jeden, który nie odnosi się do tej koncepcji.

instytucje władzy, język, tradycje, świadomość narodowa, kultura

ZADANIE 6
Poniżej wymienione prawa człowieka, przyporządkuj do odpowiedniej generacji.
Prawa I generacji:
Prawa II generacji:
Prawa III generacji:

prawo do rozwoju, prawo do sądu, prawo do życia w pokoju, prawo do wolnych wyborów, prawo do urlopu i wypoczynku, prawo do własności, prawo do obywatelstwa, prawo do wolnych związków zawodowych, prawo do nauki, prawo do zdrowego środowiska
naturalnego, prawo do ochrony zdrowia, prawo do korzystania z dóbr kultury

ZADANIE 7
Zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe.

Prawo w życiu człowieka
a) Wszczęcie postępowania cywilnego następuje po wniesieniu do sądu pisma procesowego.
b) Apelacja to prawo odwołania się od wyroku sądu pierwszej instancji.
c) Powód to osoba, która wszczyna proces karny przez wniesienie powództwa do sądu.
d) Pozwany to przeciwnik procesowy powoda.
e) Kasacja to odwołanie się od orzeczenia sądu I lub II instancji do sądu apelacyjnego.

ZADANIE 8
Zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe.

Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej.
a) Pierwszy krok prowadzący do powołania Rady Ministrów należy do Sejmu.
b) Administracja publiczna składa się z dwóch segmentów - administracji rządowej i administracji samorządowej.
c) Prawo weta prezydenta wymaga kontrasygnaty premiera.
d) Prezydent powołuje swoich przedstawicieli do KRRiT.
e) Rada Ministrów może zostać odwołana przez prezydenta na skutek nieuchwalenia wotum zaufania przez Sejm.

ZADANIE 9
Dobierz wyjaśnienia do terminów.

a) Konserwatyzm
b) Liberalizm
c) Chadecja
d) Socjaldemokracja

1. Ruch polityczny, który pojawił się w 2. połowie XIX w., kwestionujący sens istnienia państwa.
2. Ideologia, której podstawą jest katolicka nauka społeczna, a nacisk kładzie się na godność i wolność człowieka.
3. Ideologia głosząca potrzebę obrony istniejącego porządku społeczno-gospodarczego oraz zachowania i umocnienia takich tradycyjnych wartości, jak np. religia, naród, państwo, rodzina.
4. Powstała na przełomie XVII i XVIII w. ideologia społecznopolityczna, u podstaw której leżą m.in. indywidualizm, nadrzędność jednostki nad społeczeństwem, wolność człowieka.
5. Doktryna polityczna powstała w 2. połowie XIX wieku na gruncie krytyki kapitalizmu, opowiadająca się za równością społeczną i za aktywną rolą państwa w gospodarce.

ZADANIE 10
Połącz właściwy biogram z nazwiskiem.

a) Ewa Łętowska
b) Pat Cox
c) George Robertson
d) Tadeusz Mazowiecki

1. Premier RP w latach 1992-1993, od 1997 do 2000 r. minister sprawiedliwości i prokurator generalny.
2. Rzecznik Praw Obywatelskich w Polsce w latach 1987 - 1992.
3. Doradca robotników w czasie strajków w 1980 r., premier polski od sierpnia 1989 do grudnia 1990 roku.
4. Polityk brytyjski, minister obrony, sekretarz NATO od 1999 do 2004 roku.
5. Ekonomista i polityk irlandzki, przewodniczący Parlamentu Europejskiego w latach 1999 - 2004.

ZADANIE 11
Przyporządkuj wymienione opisy podanym organizacjom i instytucjom.

a) OBWE
b) NATO
c) Rada Europy
d) Amnesty International

1. Sojusz polityczno-wojskowy powołany do istnienia w Waszyngtonie w 1949 r. przez część państw Europy Zachodniej, USA i Kanadę.
2. Organizacja z siedzibą w Strasburgu, powołana do życia w 1949 r. w celu "osiągnięcia większej jedności w drodze porozumień i działań gospodarczych, społecznych, kulturalnych, naukowych, prawnych i administracyjnych".
3. Prawna następczyni organizacji utworzonej w 1975 r. w Helsinkach. Jej główną rolą jest zapobieganie powstawaniu konfliktów w Europie.
4. Pakt polityczno-wojskowy podpisany w 1951 w San Francisco przez USA i państwa Ameryki Środkowej.
5. Ogólnoświatowa organizacja pozarządowa z siedzibą w Londynie, utworzona w 1961 r., walczy o uwolnienie więźniów sumienia.

ZADANIE 12
Podaj pełne nazwy organów państwowych.

a) Orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją RP.
b) Orzeka o odpowiedzialności konstytucyjnej Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów oraz członków Rady Ministrów.
c) Orzeka w sprawach skarg na decyzje wydawane przez organy administracji publicznej.
d) Podejmuje uchwały wyjaśniające przepisy prawne budzące wątpliwości oraz dotyczące rozstrzygnięć prawnych.

ZADANIE 13
Podaj wiek osoby, która uzyskuje
a) zdolność prawną.
b) ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
c) pełną zdolność do czynności prawnych.

ZADANIE 14
Zasada trójpodziału władzy.

a) Wyjaśnij krótko: co jest istotą zasady podziału władzy (podaj dwie cechy).
b) Wyjaśnij krótko: jaka jest najważniejsza zaleta, wynikająca z zastosowania tej zasady.
c) Podaj imię i nazwisko osoby, która po raz pierwszy sformułowała zasadę trójpodziału władzy.

ZADANIE 15
Przeczytaj fragment Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku.

Art. 167. 2. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa.

Dopasuj zadania gminy, finansowane z trzech podanych źródeł: prowadzenie szkół, wydawanie dowodów osobistych, utrzymanie garnizonu wojskowego, obchody święta miasta.

Dochody własne:
Subwencje ogólne:
Dotacje celowe:

ZADANIE 16
Wpisz obok literę F, jeśli zdanie opisuje fakty, lub literę O, jeśli zdanie wyraża opinię.

Fragment relacji ze Zjazdu NSZZ "Solidarność" we wrześniu 2003 r.

1. To najważniejsza uchwała zjazdu i wynik kompromisu między "jastrzębiami" i "gołębiami" związkowymi.
2. W piątek górowali ci pierwsi, w sobotę do głosu doszli drudzy.
3. Hasło "strajk generalny" jako pierwszy rzucił w piątek Piotr Duda, szef "S" śląsko-dąbrowskiej.
4. Choć jednoznacznie nie opowiedział się za wytoczeniem najcięższego związkowego działa, rozbujał nastroje na sali.
5. Wielu delegatów najwidoczniej nie chciało żadnych kompromisów.
6. Mówili: od razu przekształcamy Komisję Krajową w międzyzakładowy komitet protestacyjny i bierzemy się do roboty.
7. Rząd skompromitował się kompletnie, to całkowite bankructwo merytoryczne, polityczne i etyczne.
8. Szef "S" przedstawił harmonogram dalszych działań.
Na podstawie: "Prawda sali prawda kuluarów", Rafał Kalukin, Gazeta Wyborcza, 29.09.2003.

ZADANIE 17
Niemcy są państwem o systemie politycznym
a). prezydenckim.
b). gabinetowym.
c). parlamentarno-komitetowym.
d). kanclerskim.

ZADANIE 18
Decentralizacja władzy publicznej polega na
a). dużej liczbie mianowanych urzędników lokalnych.
b). hierarchicznej zależności organów samorządowych.
c). przeniesieniu części uprawnień władzy centralnej na organy niższych szczebli.
d). istnieniu dużej liczby szczebli administracji państwowej.

ZADANIE 19
Sejm Rzeczypospolitej za zgodą Senatu powołuje
a). rzecznika prasowego rządu.
b). Rzecznika Praw Obywatelskich.
c). Szefa Sztabu Generalnego.
d). Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego.

ZADANIE 20
Jednym z "ojców założycieli" jednoczącej się Europy był
a). Michaił Gorbaczow.
b). François Mitterand.
c). Helmut Kohl.
d). Alcide de Gasperi.

ZADANIE 21
W latach osiemdziesiątych XX wieku członkiem Wspólnoty Europejskiej stała się
a). Portugalia.
b). Belgia.
c). Norwegia.
d). Austria.

ZADANIE 22
Któremu z opisów odpowiadają wymienione postawy?

a). Przekonanie, że ojczyzną człowieka jest świat, połączone z brakiem współodpowiedzialności za losy swojego narodu.
b). Ślepe uwielbienie dla własnego narodu, nienawiść i pogarda dla innych.
c). Podporządkowanie wszystkiego interesom własnego narodu, żądanie dla niego specjalnych przywilejów, czasami dyskryminowanie innych narodów.
d). Miłość ojczyzny i własnego narodu połączona z gotowością do ofiar dla niej z równoczesnym uznaniem praw innych narodów i szacunkiem dla nich.

1. Patriotyzm
2. Globalizm
3. Szowinizm
4. Nacjonalizm
5. Kosmopolityzm

ZADANIE 23
Przyporządkuj typy partii politycznych do haseł wyborczych, których mogłyby użyć w swoich programach.

a). Najwyższą wartością jest wolność jednostki.
b). Państwo silne rodziną.
c). Proletariusze wszystkich krajów łączcie się.
d). Zakażemy uprawy roślin modyfikowanych genetycznie.

1. Partie konserwatywne
2. Partie liberalne
3. Partie komunistyczne
4. Partie ekologiczne
5. Partie nacjonalistyczne

ZADANIE 24
Spośród poniższych cech wybierz tę, która nie należy do postaw prospołecznych.
a). Otwartość
b). Nadwrażliwość
c). Punktualność
d). Słowność

ZADANIE 25
Do charakterystyki postaw określających stosunek do narodu dopisz ich nazwy.
a). Poszanowanie i umiłowanie ojczyzny, stawianie dobra kraju ponad interes osobisty, połączone z szacunkiem dla innych narodów i kultur.
b). Przekonanie, że wartością nadrzędną jest własny naród. W zależności od sytuacji politycznej i historycznej postawa ta może służyć do osiągania dobrych lub złych celów.
c). Bezkrytyczny stosunek do własnego narodu, niedostrzeganie jego wad i wyolbrzymianie zalet. Pogarda lub nienawiść do innych narodów.
d). Przekonanie, że ojczyzną człowieka jest cały świat. Bierny stosunek do tradycji, kultury i interesów własnego narodu, brak poczucia współodpowiedzialności za jego losy.

ZADANIE 26
Spośród wymienionych niżej sądów powszechnych zaznacz sąd drugiej instancji dla orzekania w sprawach przestępstw kwalifikowanych jako zbrodnie.
a). Sąd apelacyjny
b). Sąd Najwyższy
c). Sąd okręgowy
d). Sąd rejonowy

ZADANIE 27
Podane niżej zdania zakwalifikuj jako prawdziwe lub fałszywe. Wpisz obok nich literę P (prawda) lub F (fałsz).
a). Rozwój nowoczesnych środków masowego przekazu doprowadził do narodzin tzw. demokracji telewizyjnej.
b). Fasadowość demokracji polega na tym, że wyborcy mają tylko wrażenie, że decydują o tym, kto obsadza urzędy publiczne.
c). Dzięki sondażom przedwyborczym partie polityczne podejmują decyzje, którzy politycy powinni być usunięci z życia publicznego.
d). Wśród wielu zalet demokracji można wymienić prawo wglądu władz państwowych w życie każdego obywatela.

ZADANIE 28
Wpisz przy nazwach teorii nazwiska osób, które je głosiły.

a). Teoria walki klas
b). Teoria podboju
c). Teoria teistyczna
d). Teoria umowy społecznej

1. Tomasz z Akwinu
2. Fryderyk Engels
3. Robert Filmer
4. Ludwik Gumplowicz
5. John Locke

ZADANIE 29
Do podanych zadań lub uprawnień instytucji Unii Europejskiej (a - d) przyporządkuj ich nazwy (1 - 5).

a) Wypracowuje i koordynuje politykę wewnętrzną i zagraniczną UE, zawiera umowy międzynarodowe.
b) Jest głównym organem zarządzającym i wykonawczym Wspólnot Europejskich, reprezentuje ich interesy oraz koordynuje działania Wspólnot, realizuje postanowienia zawarte w traktatach i aktach prawnych.
c) Ma prawo uchwalania budżetu, ma prawo przyjmowania nowych członków oraz zatwierdzania układów stowarzyszeniowych, kontroluje pracę Komisji Europejskiej.
d) Zapewnia przestrzeganie prawa wspólnotowego, orzeka o zgodności aktów prawnych wydawanych przez instytucje Wspólnot z traktatami Wspólnot, rozpoznaje spory między państwami lub między Komisją Europejską i państwami założycielskimi. Jego orzeczenia są bezpośrednio wykonywane w państwach członkowskich.

1) Komisja Europejska
2) Europejski Trybunał Sprawiedliwości
3) Parlament Europejski
4) Trybunał Rewidentów Księgowych (Obrachunkowy)
5) Rada Unii Europejskiej

ZADANIE 30
Podkreśl nazwę dokumentu stanowiącego podstawę prawną powołania i funkcjonowania Organizacji Narodów Zjednoczonych.
a) Karta Atlantycka
b) Deklaracja Narodów Zjednoczonych
c) Karta Narodów Zjednoczonych
d) Powszechna Deklaracja Praw Człowieka

ZADANIE 31
Przyporządkuj zasadom państwa demokratycznego (1 - 4) odpowiadające im zapisy w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (a - e).

1) Zasada suwerenności narodu
2) Zasada państwa prawa
3) Zasada podziału władzy
4) Zasada pluralizmu politycznego

a) "Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na […] równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej."
b) "Rzeczpospolita Polska jest państwem jednolitym."
c) "Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych."
d) "Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu."
e) "Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa."

ZADANIE 32
Zaznacz te zdania, które są zgodne z zasadami wprowadzanymi przez Konstytucję RP z 2 kwietnia 1997 roku, wpisując przy nich TAK, a w wypadku zdań niezgodnych, wpisz NIE.

1. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
2. Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym.
3. Obywatel polski nie może utracić obywatelstwa polskiego ani się go zrzec.
4. Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu.
5. Obywatel bezprawnie pozbawiony wolności nie ma prawa do odszkodowania.
6. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.
7. Odpowiedzialności karnej podlega ten, kto dopuścił się czynu zabronionego przez ustawę obowiązującą w chwili aresztowania.

ZADANIE 33
Przyporządkuj wymienione przyczyny niepowodzeń prawidłowego funkcjonowania systemu prawnego (oznaczone literami a - e) do opisanych sytuacji (o numerach 1 - 4),

a) Formułowanie praw w sposób niezrozumiały
b) Niemożność sformułowania prawa w ogóle
c) Stanowienie praw sprzecznych
d) Nieopublikowanie lub nieudostępnianie praw poddanym
e) Zbyt częste modyfikowanie przepisów prawnych

Opisy sytuacji
Rex wstąpił na tron pełen reformatorskiego zapału. Sądził, że największe niepowodzenia spotkały jego poprzedników w dziedzinie prawa. Od wielu pokoleń system prawny nie uległ żadnej zasadniczej reformie.

1. Pierwszy oficjalny krok, jaki uczynił, był dramatyczny, ale jednak pomyślny. Ogłosił poddanym natychmiastowe zniesienie wszystkich obowiązujących praw, a następnie zabrał się do pisania nowego kodeksu. Wykształcenie zdobyte podczas indywidualnych lekcji udzielanych przez kolejne guwernantki okazało się, niestety, pełne luk. Wyszło na jaw, że niezdolny jest do najprostszych nawet uogólnień. Chociaż nie brak mu było pewności, gdy rozstrzygać musiał poszczególne spory, to sformułowanie uzasadnienia czy jakiegokolwiek orzeczenia przekraczało całkowicie jego możliwości. Ogłosił poddanym, że odtąd sam pełnić będzie funkcję sędziego we wszystkich konfliktach. Miał nadzieję, że w nawale rozmaitych konkretnych spraw jego umiejętność uogólniania rozwinie się, i zdoła sformułować system przepisów, które dadzą się połączyć w kodeks. Niestety, kiedy wydał setki orzeczeń, ani jego poddani, ani on sam nie potrafili dopatrzyć się w nich żadnego wspólnego schematu.

2. Po tym niepowodzeniu Rex zdał sobie sprawę, że trzeba zacząć od nowa. Postanowił zatem wysłuchać wykładów o uogólnianiu. Wzmocniwszy w ten sposób swe intelektualne siły, powrócił do idei projektu kodeksu i po wielu godzinach samotnej pracy ogłosił
poddanym, że opracował kodeks i odtąd kierować się nim będzie wydając orzeczenia, ale na razie kodeks pozostanie tajemnicą państwową, znać go będzie tylko on i jego pisarz. Ten przemyślny plan bynajmniej nie zachwycił jego poddanych. Stwierdzili oni, że jest rzeczą dla każdego nader niedogodną, by jego sprawa sądzona była według praw, z którymi nie sposób się zapoznać.[...]

3. Zrozumiał teraz, że nie obejdzie się bez ogłoszenia kodeksu stwierdzającego, jakie prawa będą stosowane przy rozstrzyganiu przyszłych spraw. Pobierając nadal lekcje uogólniania, pilnie pracował nad kodeksem i wreszcie zapowiedział jego rychłe ogłoszenie.
Konsternacja wśród poddanych była jednak ogromna, kiedy nowy kodeks stał się dostępny. Okazało się, że jest szczytem niejasności. Znawcy prawa orzekli, że nie ma w nim ani jednego zdania, które byłoby zrozumiałe dla zwykłego obywatela lub wykształconego prawnika. Przed pałacem królewskim pojawiła się demonstracja z transparentami, na których widniało: "Jak można stosować się do praw, których nikt nie może zrozumieć?!"

4. Kodeks szybko wycofano. Rex doszedł wreszcie do wniosku, że potrzebuje pomocy, kazał grupie prawników zrewidować kodeks. Zalecił, by nic w nim nie zmieniali, lecz wyrazili wszystko w sposób zrozumiały. Nowy dokument okazał się szczytem przejrzystości, ale kiedy zaczęto go studiować przekonano się, że wprowadzona ścisłość i uporządkowanie ujawniły ogrom sprzeczności. Znów odbyła się demonstracja z transparentami: "Tym razem wszystko jest jasne - aż za bardzo!"
L. L. Fuller, Moralność prawa, Warszawa 2004

Zadania pochodzą z materiałów Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z lat 2002 - 2012

Rozwiązałeś? Sprawdź, czy twoje odpowiedzi są podobne.
TU ZOBACZ ODPOWIEDZI DO TESTU ĆWICZENIOWEGO Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski