Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Naukowcy z UAM na tropie przedwojennej superprodukcji "Gwiaździsta Eskadra"

Maciej Roik
W filmie po raz pierwszy w polskiej kinematografii wykorzystano zdjęcia z kamer, które zamontowano na samolotach
W filmie po raz pierwszy w polskiej kinematografii wykorzystano zdjęcia z kamer, które zamontowano na samolotach ARCHIWUM
Historia miłosna, tragedia w tle, a wszystko ujęte w ramy największej przedwojennej kinowej superprodukcji. Taka była "Gwiaździsta Eskadra" - film opowiadający historię amerykańskich pilotów, walczących w wojnie polsko-bolszewickiej w 7. Eskadrze Myśliwskiej im. Tadeusza Kościuszki. Za odszukanie zaginionego filmu, zabrali się poznańscy historycy. W Zakładzie Historii Wojskowości Instytutu Historii UAM rozpoczęto międzynarodowy projekt naukowy, którego celem jest odnalezienie filmu.

- Naszym celem jest odnalezienie dzieła cennego nie tylko dla polskiej kinematografii, ale także dla historii poznańskiego garnizonu i miasta. To była ogromna produkcja i jestem przekonany, że gdzieś musiała zachowała się choć jedna z wielu kopii - podkreśla dr Bartosz Kruszyński pomysłodawca i szef projektu.

Kiedy poszukiwania zakończą się sukcesem, w Poznaniu na wielkim ekranie planowana jest ponowna premiera filmu. Dlaczego akurat w Poznaniu? Bo "Gwiaździsta Eskadra" to superprodukcja, którą w listopadzie 1929 roku realizowano właśnie w stolicy Wielkopolski i na poznańskim niebie.

W listopadzie 1929 roku z wielkim rozmachem nad Ławicą kręcono walki powietrzne z udziałem jednorazowo nawet 15 samolotów. Po raz pierwszy w Polsce zastosowano kamery zamontowane na samolotach i przy ich pomocy realizowano zdjęcia walk powietrznych oraz kręcono działania bojowe oddziałów lądowych.

Dla potrzeb filmu w Obozie Ćwiczeń w Biedrusku zorganizowano manewry wojskowe. W filmie jako statyści wystąpili żołnierze poznańskiego garnizonu. Kawalerzystów Budionnego grali żołnierze z 15. Pułku Ułanów Poznańskich, żołnierzy piechoty obu stron 58. Pułk Piechoty oraz 57. Pułk Piechoty, a artylerii 7. Dywizjon Artylerii Konnej. Za sprzęt lotniczy i pilotaż maszyn był odpowiedzialny 3. Pułk Lotniczy z Ławicy.

Z kolei sceny we wnętrzach, kręcono w jednym z pawilonów Powszechnej Wystawy Krajowej, gdzie ustawiono scenografie. W trakcie realizacji zdjęć do filmu "Gwiaździsta eskadra" 12 listopada 1929 roku nad lotniskiem Ławica doszło do katastrofy lotniczej. Zginęli wówczas por. pilot Jan Bilski oraz ppor. obserwator Feliks Lipiński.

Poza prywatnymi kolekcjami, najtrudniej dostępnym, są dwa główne kierunki poszukiwań. Pierwszy z nich to archiwa Rosyjskie. Prawdopodobnie to tam wywieziono film w latach 40-tych (ostatni seans odbył się prawdopodobnie w 1947 roku).

Drugi kierunek poszukiwań to kraje zachodnie. W 1933 roku "Gwiaździsta Eskadra" miał swoją międzynarodową premierę i była wyświetlana m.in. w USA. Choć pierwsze kontakty z tamtejszymi archiwami na razie nie przyniosły efektu, to niewykluczone, że być może film był tam wyświetlany pod innym tytułem.

- W USA niema wersja "Ziemi Obiecanej" odnalazła się pod tytułem "Rodzina Malinowskich" dlatego może w tym przypadku jest podobnie - zaznacza B. Kruszyński.

Partnerem strategicznym projektu jest Filmoteka Narodowa. Po odnalezieniu filmu, dzieło będzie opracowane przez badaczy.
Dr Bartosz Kruszyński: - Apelujemy zarówno do instytucji archiwalnych i muzealnych oraz osób prywatnych, które posiadają jakiekolwiek informacje, dotyczące miejsca przechowywania filmu, czy też informacji o jego realizacji, o kontakt.

Chcesz skontaktować się z autorem informacji? [email protected]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski