Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

ZOMO w PRL pałowało manifestantów. 23 lata temu zostało rozwiązane [ZDJĘCIA ARCHIWALNE]

Sławomir Kmiecik
Fot. Romulad Świątkowski
Mijają 23 lata od rozwiązania (7 września 1989 roku) ZOMO, czyli Zmotoryzowanych Odwodów Milicji Obywatelskiej, które były powszechnie znienawidzonym symbolem ucisku w PRL. Formację tę powołano krótko po Poznańskim Czerwcu 1956 do tłumienia manifestacji ulicznych. W gorzkich dowcipach nazywano ZOMO "bijącym sercem partii". Zobaczcie archiwalne zdjęcia ZOMO "w akcji" i podczas propagandowych uroczystości.

W Poznaniu wspomnienie o ZOMO jest szczególnie bolesne, gdyż te słynące z brutalności specjalne oddziały Milicji Obywatelskiej utworzono w drugiej połowie 1956 roku, zaraz po masowym i krwawo stłumionym buncie poznaniaków przeciw komunistycznej władzy, do którego doszło 28 czerwca 1956 roku.

Władze PRL chciały, aby Poznański Czerwiec 1956 nigdy się nie powtórzył, dlatego powołały prewencyjne Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej, mające służyć do "zaprowadzania porządku w sytuacjach wyjątkowych" i "likwidacji zbiorowych naruszeń porządku publicznego". W praktyce oddziały ZOMO używane były głównie do pacyfikowania wszelkich przejawów społecznego buntu, a zwłaszcza do rozpędzania manifestacji.

Funkcjonariusze ZOMO byli uzbrojeni w długie, gumowe pałki, na wyposażeniu mieli tarcze, nakolanniki, hełmy z przyłbicami, miotacze gazu łzawiącego i armatki wodne. Sprzętu tego używali podczas wszystkich przesileń politycznych i masowych protestów w PRL, w latach: 1968, 1970, 1976, 1980-1981, 1988.

Szczególnie często ZOMO wkraczało do akcji podczas stanu wojennego (od 13 grudnia 1981 do 22 lipca 1983), gdy dochodziło do licznych manifestacji antyrządowych. Funkcjonariusze ZOMO, nazywani powszechnie ZOMO-wcami, znani byli z bezwzględności w pałowaniu manifestantów. Znane są przypadki zatłuczenia demonstrantów na śmierć.

Krążyły po kraju liczne dowcipy o tępych i brutalnych "pałkarzach Polski Ludowej". Oto przykłady: "Kobieta pyta ZOMO-wca: - Gdzie pan kupił tę kiełbasę? - Tam, za rogiem. - Długa kolejka? - Nie, tak na jeden magazynek", "Ani IXI, ani OMO nie wypierze tak jak ZOMO", "Puk, puk... - Kto tam? - Harcerze! - Nie wierzę! - Otwieraj chamie, ZOMO nigdy nie kłamie!".

Po raz ostatni ZOMO zostało użyte 3 lipca 1989 roku w Warszawie do rozbicia demonstracji przeciw kandydaturze gen. Wojciecha Jaruzelskiego na urząd prezydenta Polski. Oddziały ZOMO zostały rozwiązane 7 września 1989 roku na podstawie rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski