Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Praca: Urlop wypoczynkowy. Prawa pracownika

Milena Kochanowska
Piotr Sterczała
Piotr Sterczała
Jaki urlop nam się należy? Czy w czasie wypowiedzenia szef może wysłać nas na urlop wypoczynkowy? Czy po urlopie macierzyńskim możemy wykorzystać wypoczynkowy? Na te i inne pytania odpowiada Piotr Sterczała z Państwowej Inspekcji Pracy w Poznaniu

Po jakim czasie pracownik uzyskuje prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego w życiu? Jaki jest teraz najniższy wymiar urlopu?
Piotr Sterczała: Prawo do urlopu zyskuje się z upływem każdego miesiąca pracy, w wysokości 1/12 wymiaru, który przysługiwałby po przepracowaniu roku. Wymiar urlopu wynosi 20 dni, jeżeli pracownik pracuje krócej niż 10 lat, zaś 26 dni, jeśli jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Pracodawca ogłosił, że w tym roku pracownicy wykorzystywać będą urlop w sierpniu przez dwa tygodnie, a pozostała część urlopu pozostanie do wykorzystania w innym terminie. Czy mógł tak postąpić?
Piotr Sterczała: Zasadą jest, że urlop wypoczynkowy przysługujący pracownikowi powinien być udzielony w całości. Tylko na wniosek pracownika może być on podzielony na części, z tym, że jedna z nich musi obejmować przynajmniej 14 dni kalendarzowych, wraz z niedzielami, świętami i tak zwanymi wolnymi sobotami.


Czy pracodawca może w planie urlopów ustalić termin wykorzystania całego urlopu dla wszystkich pracowników w jednym czasie? Chciałabym wyjechać na wakacje w innym terminie, niż to ustalił pracodawca, czy mam do tego prawo?

Piotr Sterczała: Jeśli plan urlopów został ustalony, pracownik ma obowiązek wykorzystać urlop w terminie w nim wskazanym. Przesunięcie terminu urlopu może nastąpić tylko na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami. Pracodawca zaś może przesunąć termin urlopu z powodu szczególnych potrzeb zakładu pracy, ale tylko wówczas, gdy nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy. Termin udzielenia przesuniętego urlopu wymaga uzgodnienia z pracownikiem.

Dostałam wypowiedzenie umowy o pracę, a w okresie wypowiedzenia pracodawca dał mi urlop. Wolałabym chodzić do pracy i dostać ekwiwalent za dnie wolne. Czy mogę odmówić wykorzystania urlopu?
Piotr Sterczała: Niezależnie od ustalonego planu urlopów, pracownik jest zobowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop w okresie wypowiedzenia mu umowy o pracę, jeżeli w tym czasie pracodawca mu go udzieli. O terminie urlopu decyduje wówczas pracodawca. Może być to cały zaległy urlop pracownika oraz urlop za rok bieżący w wymiarze proporcjonalnym do końca okresu wypowiedzenia.

Kończy mi się urlop macierzyński i przed powrotem do pracy chciałabym wykorzystać urlop wypoczynkowy. Czy pracodawca może mi go odmówić?
Piotr Sterczała: Na podstawie art. 163, par. 3 Kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownicy urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Przepis ten nie rozróżnia urlopu wypoczynkowego na zaległy i bieżący, zatem pracownica po urlopie macierzyńskim ma prawo wykorzystać urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze, zarówno zaległy jak i bieżący. Dla wymiaru urlopu wypoczynkowego udzielonego po urlopie macierzyńskim nie ma również znaczenia to czy pracownica chce później wykorzystać urlop wychowawczy, czy też nie.


Wykorzystałem już 20. dni przysługującego mi urlopu. Czy szef będzie musiał udzielić mi dodatkowy urlop, jeśli po 1 lipca mam staż pracy, uprawniający mnie do 26 dni urlopu?

Piotr Sterczała: Pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający. Dodatkowe sześć dni urlopu przysługują już panu po 1 lipca.

Byłem za granicą na zaplanowanym urlopie wypoczynkowym, gdy szef kazał mi wrócić do pracy. Czy mógł tego ode mnie żądać?
Piotr Sterczała: Jeżeli wystąpią okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczęcia zaplanowanego wypoczynku, które wymagają obecności pracownika, pracodawca może odwołać go z urlopu. Odbywa się to w trybie jednostronnej decyzji pracodawcy i stanowi dla pracownika polecenie służbowe, którego niewykonanie może być uznane za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych z wszelkimi konsekwencjami. Odwołany ma obowiązek stawić się w miejscu wskazanym przez pracodawcę, a ten musi zrekompensować mu wydatki związane z odwołaniem z urlopu - na przykład koszty przejazdu.

Jak ustalić wymiar urlopu pracownikowi?
Piotr Sterczała: Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego na niecały etat ustala się proporcjonalnie dla jego wymiaru czasu pracy, biorąc za podstawę 20 lub 26 dni. Obliczony w ten sposób wymiar urlopu w dniach mnożymy przez 8 godzin, pamiętając by wynik zaokrąglić do pełnego dnia - licząc w górę. Zatrudnionemu na pół etatu przysługuje 80 lub 104 godziny w roku kalendarzowym.


Mam 9-letni staż pracy, jestem zatrudniony na pół etatu i pracuje cztery godziny dziennie? Ile dni urlopu dostanę?

Piotr Sterczała: Urlopu udziela się w dni, które są dla danej osoby dniami pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Powinien więc pan dostać 20 dni wolnego, licząc 80 godzin urlopu po cztery godziny dziennie.

Kiedy mogę wystąpić o urlop, jeśli pracodawca nie ustalił planu urlopów?
Piotr Sterczała: Pracodawca może odstąpić od obowiązku ustalania takiego planu. Jeżeli jednak jest w zakładzie organizacja związkowa, odstąpienie od ustalenia planu musi nastąpić po wyrażeniu przez nią zgody. Wówczas pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem - nie może narzucić podwładnemu terminu jego wykorzystania, ale też nie musi udzielić urlopu w terminie jakiego oczekuje pracownik. Nie dotyczy to czterech dni urlopu “na żądanie", z których w ciągu roku pracownik może skorzystać wedle własnego uznania.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski