Matura 2015. WOS poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]

Matura 2015. WOS poziom podstawowy dla TECHNIKUM, czy to jej obawiali się uczniowie?

***

ZADANIE 1
Do każdego opisu dopisz odpowiadającą mu nazwę. Odpowiedzi wybierz spośród podanych: rola społeczna, stratyfikacja społeczna, świadomość społeczna, tożsamość społeczna.

ODPOWIEDZ:a) tożsamość społeczna, b) świadomość społeczna, c) rola społeczna

_____________________________________________________

ZADANIE 2
Odwołując się do danych z wykresów, przedstaw zmiany w strukturze zatrudnienia w Polsce w latach 1995–2009.

ODPOWIEDŹ:Z wykresów wynika, że najmniej zmieniło się zatrudnienie w sektorze przemysłowym. Wzrosło tylko o 1 procent. Największą zmianę zanotował sektor rolniczy - tu zatrudnienie zmniejszyło się o więcej niż połowę. Zanotowano także zwiększenie zatrudnienia w sektorze usług.

ZADANIE 3
Na podstawie wykresów i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Wykresy. Udziały poszczególnych grup ekonomicznych w populacji według płci

ODPOWIEDŹ:
a) Wykres pokazuje, że nasze społeczeństwo się starzeje. Wzrasta liczba osób w wieku poprodukcyjnym, a maleje w wieku produkcyjnym. Nie jest też duża liczna osób w wieku przedprodukcyjnym.
b) W 2060 roku to kobiety będą korzystały w znacznym stopniu ze świadczeń emerytalnych Będzie ich 43,2 procent, w porównaniu do 31,1 procent korzystających ze świadczeń mężczyzn.

_____________________________________________________

ZADANIE 4
Podaj nazwę postawy względem państwa i narodu, do której odnosi się zamieszczona fotografia.

ODPOWIEDŹ:Patriotyzm

ZADANIE 5
Do każdego opisu dopisz nazwę mniejszości etnicznej zamieszkującej na terytorium Polski. Odpowiedzi wybierz spośród podanych: Romowie, Karaimi, Łemkowie, Tatarzy.

A. Przedstawiciele tej mniejszości mieszkali na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego od końca XIV wieku. Ich przodkami byli emigranci lub uciekinierzy z terenów ówczesnej Złotej Ordy oraz z Krymu. Porozumiewają się językiem polskim, ale pozostali wyznawcami islamu. Bohoniki i Kruszyniany to miejsca ważne dla nich ze względów religijnych i kulturowych.

B. Przedstawiciele tej mniejszości do Polski przybywali od XV wieku wzdłuż łuku Karpat i od strony Niziny Węgierskiej, a następnie z obszarów Niemiec, Siedmiogrodu i Wołoszczyzny. Większość z nich prowadziła niegdyś wędrowny tryb życia. Obecnie mieszkają głównie w miastach, co jest konsekwencją przymusowej polityki osiedleńczej prowadzonej przez władze PRL.

C. Tradycyjnie członkowie tej mniejszości zamieszkiwali Beskid Niski i część Beskidu Sądeckiego. Na tereny obecnego dominującego miejsca zamieszkiwania (województwo dolnośląskie) zostali przesiedleni w wyniku akcji „Wisła”. Część przedstawicieli tej mniejszości podkreśla swój związek z narodem ukraińskim, a część – nie.

ODPOWIEDŹ:
a) Tatarzy
b) Romowie
c) Łemkowie

ZADANIE 6:
Na podstawie danych z tabeli i wykresu wykonaj polecenia.

A. Podaj, która odpowiedź zamieszczona w tabeli zróżnicowała respondentów w największym stopniu.
ODPOWIEDŹ: sprzyjają one rządowi i koalicji rządzącej
B. Przedstaw zależność między opinią respondentów na temat nastawienia politycznego programów telewizji publicznej a zainteresowaniem polityką tych respondentów.
ODPOWIEDŹ: Ktoś, kto interesuje się polityką, uważa, że to media sprzyjają rządowi. Mniej zainteresowani - uważają, że opozycji. Osoby, których polityka nie interesuje, nie widzą takiej zależności.

C. Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.

ODPOWIEDŹ:
1. prawda
2. fałsz
3. prawda

ZADANIE 7
Uzupełnij tabelę – do każdej informacji o ruchu społecznym dopisz jego nazwę:

ODPOWIEDŹ:
a) anarchizm
b) feminizm
c) pacyfizm

_____________________________________________________

ZADANIE 8
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Przedstawicielem liberalnej doktryny gospodarczej i twórcą pojęcia niewidzialnej ręki rynku był:
A. Adam Smith.
B. Edmund Burke.
C. Fryderyk Engels.
D. John Maynard Keynes.

ODPOWIEDŹ:A. Adam Smith.

ZADANIE 9
Na podstawie mapy i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Uzupełnij zdania – wpisz nazwę państwa i numer, którym oznaczono je na mapie.
Referenda i lokalne zgromadzenia ludowe to formy demokracji bezpośredniej najczęściej współcześnie stosowane w SZWAJCARII. Państwo to zostało oznaczone na mapie numerem 4.

B. Przedstaw zaletę i wadę form demokracji bezpośredniej zaprezentowanych w punkcie A.
zaleta – obywatele w realnym kształcie wpływają na politykę w swoim pastwie
wada – obywatele, choć nie mają potrzebnej wiedzy mogą podejmować ważne decyzje

_____________________________________________________

ZADANIE 10
Do każdego opisu dopisz pełną nazwę partii politycznej funkcjonującej w Rzeczypospolitej Polskiej.

ODPOWIEDŹ:
a. Prawo i Sprawiedliwość
b. Polskie Stronnictwo Ludowe
c. Sojusz Lewicy Demokratyczne

ZADANIE 11
Oceń, czy poniższe informacje dotyczące Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.

ODPOWIEDŹ:
1. fałsz
2. fałsz
3. prawda

_____________________________________________________

ZADANIE 12:
Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

W systemie tym okręgi wyborcze są najczęściej jednomandatowe. W danym okręgu mandat otrzymuje tylko ten kandydat, który zebrał określoną prawem większość głosów. Każda partia wystawia zatem w okręgu jednego kandydata. Wyborca oddaje swój głos na tę lub inną partię, głosując na jej kandydata.
Na podstawie: Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, red. K.A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Warszawa 2007, s. 333.

A. Podaj nazwę opisanego systemu wyborczego.
ODPOWIEDŹ: SYSTEM WIĘKSZOŚCIOWY

B. Przedstaw zaletę i wadę opisanego systemu wyborczego.
zaleta – zaleta: zapewnia stabilne rządy, władza ma silną legitymizację
wada – marginalizacja małych partii

C. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Opisany system wyborczy występuje w Polsce w wyborach do:
1. Sejmu RP.
2. Senatu RP.
3. rady powiatu.
4. sejmiku województwa.

ODPOWIEDŹ: 2 - Senatu RP

ZADANIE 13
Na podstawie rysunku satyrycznego uzupełnij zdania – wpisz nazwy komisji sejmowej (A.) i funkcji Sejmu RP (B.).

Sejmowa komisja przedstawiona na ilustracji, powołana do zbadania określonej sprawy, nosi nazwę komisji (A.) .......... . Powołanie tej komisji jest jednym ze sposobów pełnienia przez Sejm RP funkcji (B.) ....... .

ODPOWIEDŹ:
A) naciskowej
B) kontrolnej

_____________________________________________________

ZADANIE 14:
Na podstawie fotografii i podanych informacji oraz własnej wiedzy uzupełnij tabelę.

ODPOWIEDŹ:
a) Hanna Suchocka
b) Ewa Kopacz, marszałek Sejmu

ZADANIE 15
Oceń, czy poniższe informacje dotyczące władzy sądowniczej w Rzeczypospolitej Polskiej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.

ODPOWIEDŹ:
a) prawda
b) prawda
c) fałsz

_____________________________________________________

ZADANIE 16
Uzupełnij tekst – wpisz nazwy organów państwowych uczestniczących w procesie legislacyjnym w Rzeczypospolitej Polskiej.

Prezydent Bronisław Komorowski podpisał ustawę budżetową na 2013 rok. Budżet przewiduje, że w tym roku deficyt nie przekroczy 35 mld 565 mln 500 tys. zł, a dochody wyniosą 299 mld 385 mln 300 tys. zł. Projekt ustawy budżetowej został uchwalony przez (A.) ……… we wrześniu 2012 roku. Ustawa budżetowa na rok 2013 została uchwalona przez (B.) ……… 12 grudnia 2012 roku. Następnie ustawa trafiła do (C.) …………, gdzie zaproponowano do niej 12 poprawek. Po ich przyjęciu przez (D.) ………… ustawa trafiła do podpisu Prezydenta RP.

ODPOWIEDŹ:
a) radę ministrów
b) sejm
c) senatu
d) sejm

ZADANIE 17
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Środkiem odwoławczym w postępowaniu cywilnym, który wnieść można jedynie do Sądu Najwyższego, jest:
A. apelacja.
B. kasacja.
C. skarga.
D. zażalenie.

ODPOWIEDŹ:D - zażalenie

_____________________________________________________

ZADANIE 18
Na podstawie fragmentu Kodeksu karnego wymień cechy, które kwalifikują czyn zabroniony jako przestępstwo.

Art. 1. § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

Art. 2. Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.

ODPOWIEDŹ:
1. wysoka szkodliwość czynu
2. konkretna ustawa, która uznaje czyn za zabroniony i podaje karę, jaka za niego może być wymierzona

ZADANIE 19
Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Amerykańscy konserwatyści – takie było m.in. stanowisko administracji Busha – obawiają się również, że prawa socjalne przyniosą dalsze ograniczenia suwerenności państwowej, i tak w dzisiejszych czasach mocno okrojonej. Skoro można interweniować zbrojnie w kraju z tego powodu, że są w nim łamane prawa człowieka – jak w Jugosławii [Serbii] w 1999 r. – to przyszłości można też wyobrazić sobie obalenie rządu suwerennego kraju z tego powodu, że nie dba wystarczająco o prawa socjalne – a więc naprawdę o poziom życia – swoich obywateli.
Źródło: A. Leszczyński, Przeciw prywatyzowaniu wody, „Gazeta Wyborcza”, 10.12.2012, wyborcza.pl

A. Podaj dwa przykłady wolności lub praw człowieka zawartych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, które należą do podkreślonego w tekście rodzaju.

ODPOWIEDŹ:
prawo do publicznej opieki zdrowotnej
prawo do nauki

B. Wyjaśnij, czego dotyczą obawy wyrażone w tekście.
Im więcej praw socjalnym, tym większe zagrożenie tym, że nie będzie można sprostać oczekiwaniu ich beneficjentów

_____________________________________________________

ZADANIE 20
Uzupełnij schemat – do każdej nazwy aktu prawnego dotyczącego ochrony praw i wolności człowieka dopisz nazwę właściwej organizacji. Odpowiedzi wybierz spośród: Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Organizacja Narodów
Zjednoczonych, Rada Europy, Unia Europejska.

ODPOWIEDŹ:
A Organizacja Narodów Zjednoczonych
B Rada Europy
C Unia Europejska

ZADANIE 21
Uzupełnij zdania dotyczące polskiej polityki zagranicznej – wpisz nazwy: programu (A.), państwa (B.) i dokumentu (C.).
Polska jest inicjatorem programu Unii Europejskiej (A.) …………, którym objęto sześć państw wchodzących do 1991 roku w skład ZSRR. Spośród nich dwa graniczą z Polską – są to Białoruś i (B.) ……. . Program ten m.in. ułatwia obywatelom tych państw uzyskanie (C.) ………, co warunkuje ich wjazd na obszar strefy Schengen.

ODPOWIEDŹ:
a) Partnerstwa Wschodniego
b) Ukraina
c) wiz

_____________________________________________________

ZADANIE 22
Spośród zdań dotyczących Organizacji Narodów Zjednoczonych wybierz dwa zdania prawdziwe. Zaznacz P przy tych zdaniach.

ODPOWIEDŹ:prawda - B, D; reszta to fałsz

ZADANIE 23
Uzupełnij tabelę – do każdego numeru dopisz polską nazwę państwa oraz zaznacz znakiem ,,X” każdą organizację międzynarodową, której jest ono członkiem.

ODPOWIEDŹ:
1. USA - ONZ, NATO
2. Francja - ONZ, NATO, UE
3. Rosja - ONZ
4. Chiny - ONZ

_____________________________________________________

ZADANIE 24
Uporządkuj chronologicznie traktaty dotyczące integracji europejskiej. Traktat chronologicznie pierwszy zaznacz w tabeli literą P, a chronologicznie ostatni – literą O.

ODPOWIEDŹ:
b - ostatni
d - pierwszy

ZADANIE 25
Odwołując się do danych z wykresu, przedstaw, jak zmieniła się ocena respondentów dotycząca międzynarodowej sytuacji Polski w ciągu roku po jej wejściu do Unii Europejskiej.

ODPOWIEDŹ:O ponad 10 procent wzrosła liczba osób deklarujących, że rok po wstąpieniu do Unii Europejskich, sytuacja międzynarodowa Polski uległa polepszeniu. O 10 procent spadła też liczba osób mówiąca, że sytuacja jest zła.

_____________________________________________________

ZADANIE 26
Wybierz dwa zdania, w których zawarte są opinie. W wyznaczone miejsca wpisz litery, którymi oznaczono te zdania.

A. Kolejne miliony internautów z Afryki, Azji, Ameryki Południowej podłączają się do sieci.
B. Tylko w Indiach prawie pół miliarda mieszkańców nie skończyło jeszcze 25 lat, a niemal wszyscy korzystają już z telefonów komórkowych.
C. W sąsiednim Pakistanie z internetu korzysta już ok. 30% mieszkańców.
D. Nie inaczej jest w Afryce, gdzie nawet w Somalii konkuruje ze sobą kilku operatorów sieci komórkowych, choć do dziś w tym kraju praktycznie nie działa rząd.
E. Ekonomiści piszą, że obecne przebudzenie gospodarcze krajów afrykańskich było niemożliwe bez telekomunikacyjnej rewolucji – upowszechnieniu dostępu do telefonów i internetu przypisują oni połowę wzrostu PKB.
F. Symboliczny przełom nastąpił w 2005 roku, społeczność internautów na świecie osiągnęła wtedy 900 milionów: połowa z nich zamieszkiwała kraje rozwinięte, połowa – rozwijające się.

ODPOWIEDŹ:opnie to: D, E

ZADANIE 27
Do każdej fotografii oraz nazwy funkcji pełnionej przez polityka w 2014 roku dopisz jego nazwisko.

ODPOWIEDŹ:
1. Joachim Gauck
2. David Cameron
3. Wladimir Putin
4. Herman van Rompuy
_____________________________________________________

ZADANIE 28
Odwołując się do danych przedstawionych na wykresach, podaj zależność między liczbą mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego a stopniem upartyjnienia jego organów stanowiących.

ODPOWIEDŹ: Im niej mieszkańców, tym mniejszy stopień upartyjnienia.

ZADANIE 29
Rozstrzygnij, czy – z punktu widzenia społeczeństwa polskiego – reaktywacja samorządu gminnego w 1990 roku była zasadna. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do wyników zaprezentowanych badań.

ODPOWIEDŹ: Była zasadna, bo 64 procent respondentów mówi, że rozwój miejscowości zależy od samorządu gminnego.

_____________________________________________________

ZADANIE 30
Na podstawie tabeli przedstaw dwie różne motywacje, które wpłynęły na decyzje o kandydowaniu w wyborach do rady gminy.

ODPOWIEDŹ:
Motywacja A. – wewnętrzna
Motywacja B. – zewnętrzna

ZADANIE 31
Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia.

Liczba urzędników samorządowych systematycznie się zwiększała aż do […] [2010 r. W następnym roku] ubyło 6 tys. etatów (łącznie było ich 246 tys.). Ta tendencja długo się nie utrzymała. Na koniec 2012 r. było zatrudnionych już ponad 252 tys. pracowników. Z danych GUS wynika, że na niektórych szczeblach administracji zatrudnienie jednak spadało. Na przykład w powiatach zmniejszyło się w porównaniu z 31 grudnia 2011 r. o prawie 800 etatów (wyniosło 57,6 tys. osób). Z kolei w samorządach wojewódzkich nastąpił wzrost o około 800 miejsc pracy (łącznie było ich 25,7 tys.). Około 400 przybyło ich w urzędach marszałkowskich. Łącznie zatrudniają one 14 tys. osób. W urzędach miast na prawach powiatu odnotowano łączny przyrost o niespełna 500 miejsc.

– Przez ten rok przepisy się nie zmieniły. Przejściowe zahamowanie wzrostowego trendu było wynikiem raportu Najwyższej Izby Kontroli (NIK) z 2010 r. krytykującego politykę kadrową gmin – podkreśla dr Stefan Płażek […]. Jego zdaniem dziś administracja znów nie obawia się przyjmować nowych osób.

– Nie zawsze zadania zlecone przez rząd można wykonać bez zwiększania zatrudniania. W ubiegłym roku gminy musiały tworzyć stanowiska asystentów rodziny – wyjaśnia Jan Krówka, burmistrz Głubczyc. Jego zdaniem urzędników będzie jeszcze więcej, gdy od 1 lipca 2013 r. samorządy będą musiały zatrudnić księgowego i poborcę podatkowego do realizacji obowiązków nałożonych przez ustawę śmieciową […].

Sytuacja nieco lepiej wygląda w administracji rządowej. Na przykład w urzędach wojewódzkich przybyło w ubiegłym roku zaledwie 35 etatów. A to oznacza, że łącznie jest ich 11,3 tys.

Biorąc pod uwagę zatrudnienie wszystkich urzędników w całej administracji, można ustalić, że liczba zatrudnionych w niej osób na koniec 2012 r. wyniosła ponad 436 tys.
Źródło: A. Radwan, Znów rośnie liczba samorządowych urzędników. Gdzie przybyło najwięcej etatów?

A. Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.

ODPOWIEDŹ:

B. Podaj przykład rozwiązania prawnego sprzyjającego zatrudnianiu nowych urzędników gminnych.
ODPOWIEDŹ:
a) 1. fałsz; 2. prawda; 3. fałsz
b) nowa ustawa, na przykład dotycząca śmieci

ZADANIE 31
Scharakteryzuj ustrój gminnych organów samorządu terytorialnego w Rzeczypospolitej Polskiej i oceń jego funkcjonowanie, wskazując mocne i słabe strony. Zaproponuj działania na rzecz poprawy funkcjonowania tego ustroju. Odwołaj się do materiałów źródłowych z zadań 28–31.

***
Zobacz również:

• Matura 2015. MATEMATYKA poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015: BIOLOGIA dla TECHNIKUM poziom podstawowy [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015: BIOLOGIA poziom rozszerzony dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015: JĘZYK POLSKI poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]
• Matura 2015. Język ANGIELSKI poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]
• Matura 2015. Język ANGIELSKI poziom rozszerzony dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]

• Matura 2015: WOS poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE] i inne przedmioty