Matura 2015: ŁACINA i kultura antyczna poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]

Matura 2015: Łacina i kultura antyczna poziom podstawowy dla TECHNIKUM - ODPOWIEDZI
Tutaj pojawią się odpowiedzi, jak tylko będziemy w stanie Wam je przekazać.

PROSIMY O CIERPLIWOŚĆ - ROZWIĄZYWANE SĄ TRZY ARKUSZE JEDNOCZEŚNIE

CZĘŚĆ I – leksykalno-gramatyczna

ZADANIE 1
Przyporządkuj polskim określeniom ich odpowiedniki wywodzące się z języka łacińskiego. Wpisz w odpowiednie miejsce tabeli literę, którą oznaczono właściwe pojęcie.

1. adwokatura
2. badanie lekarskie
3. zestawienie, wykaz
4. łaźnia
5. zasiłek pieniężny

A. subsydium
B. ewangelia
C. obdukcja
D. destrukcja
E. termy
F. palestra
G. ewidencja

ODPOWIEDZI
1 - F
2 - C
3 - G
4 - E
5 - A

ZADANIE 2
Oceń, które poniższe przekłady zamieszczonych zwrotów są poprawne, a które – niepoprawne. Zaznacz VERUM, jeśli informacja jest prawdziwa, lub FALSUM – jeśli jest fałszywa.

1. ex cathedra - bezdyskusyjnie VERUM
UWAGA! (ale możliwe F, bo to zależy, jak rozumieć słowo "bezdyskusyjnie"...)
2. nudis verbis - pokrętnie FALSUM
3. hoc anno - w poprzednim roku FALSUM
4. res gestae - dzieje VERUM
5. de facto - istotnie, rzeczywiście VERUM

ZADANIE 3
Każdemu rzeczownikowi pondus, ponderis (A.–E.) przyporządkuj odpowiednią formę gramatyczną zaimka is, ea, id (1.–7.).

A. pondera
B. pondus
C. ponderi
D. ponderibus
E. ponderis

1. is
2. ea
3. eorum
4. eis
5. eius
6. ei
7. id

ODPOWIEDZI
A - 2
B - 7
C - 6
D - 4
E - 5

ZADANIE 4
W punktach 1.–5. podkreśl to zdanie, spośród oznaczonych literami A.–D., które zachowuje znaczenie zdania wyjściowego.

1. Zdanie wyjściowe: Pater meus campos multos habebat.
A. Pater meus campum magnum habebat.
B. Pater meus campum magnum habet.
C. Patri meo campi multi erant.
D. Patri meo campi multi sunt.

2. Zdanie wyjściowe: Liber a discipulo legitur.
A. Discipulus librum legit.
B. Discipulus libros legit.
C. Discipuli librum legunt.
D. Discipuli libros legunt.

3. Zdanie wyjściowe: Multi ex pueris in hortum venerunt.
A. Omnes pueri in hortum venerunt.
B. Multi puerorum in hortum venerunt.
C. Omnes pueri in hortum veniebant.
D. Multi puerorum in hortum veniebant.

4. Zdanie wyjściowe: Militibus pro patria pugnandum erat.
A. Milites pro patria pugnare debebant.
B. Milites pro patria pugnare debent.
C. Milites pro patria pugnabant.
D. Milites pro patria pugnant.

5. Zdanie wyjściowe: Post mortem patris Romam redii.
A. Mortuo patre Romam redieram.
B. Mortuo patre Romam redierat.
C. Mortuo patre Romam redeo.
D. Mortuo patre Romam redii.

ZADANIE 5
Podkreśl poprawne uzupełnienie każdego zdania.

1. Cum ad me scripseris, tibi ....
A. respondebam
B. respondes
C. respondebis
D. respondebo

2. Omnia ....gubernante naufragia timebam.
A. tuus
B. tuas
C. te
D. tibi

3. Venisti ex Hispania ad .... petendum.
A. consulatum
B. consulatuum
C. consulatu
D. consulatui

4. Vos Romani in vestra tecta .....
A. discedite
B. discede
C. discedere
D. discedendum

5. Ibi a .... Sextus interficitur.
A. militum
B. milites
C. militis
D. militibus

ZADANIE 6
Oceń, które poniższe przekłady podkreślonych słów są poprawne, a które – niepoprawne. Zaznacz VERUM, jeśli informacja jest prawdziwa, lub FALSUM – jeśli jest fałszywa.
1. Omnes in oppido capti sunt. – są pojmani FALSUM
2. Punienda est crudelitas. – można potępiać FALSUM
3. Mater omnium rerum natura est. – ze wszystkich rzeczy FALSUM
4. Dubitando ad veritatem pervenitur. – wątpiąc FALSUM
5. Qui timebit, beatus esse non poterit. – ten, kto VERUM

ZADANIE 7
Dobierz do każdego pytania właściwą odpowiedź spośród zaproponowanych. Uzupełnij tabelę wybraną literą.

1. Unde venisti?
2. Quid times?
3. Quis domum emit?
4. Quando aderunt?
5. Ubi me expectabis?

A. serpentem
B. in horto
C. Liviam
D. ad meridiem
E. Athenis
F. Lucius

ODPOWIEDZI
1 - E
2 - A
3 - F
4 - D
5 - B

ZADANIE 8
Przyporządkuj łacińskim przysłowiom (1.–5.) ich polskie przekłady (A.–G.). Wpisz w odpowiednie miejsce tabeli jedną literę oznaczającą właściwy przekład.

1. E fructu arbor cognoscitur.
2. Nemo sapiens, nisi patiens.
3. Semper avarus eget.
4. Exceptio confirmat regulam.
5. Invidia gloriae umbra est.

A. Wyjątek potwierdza regułę.
B. Najlepszym lekarstwem jest spokój.
C. Nie będzie mędrcem, kto nie jest cierpliwy.
D. Chciwemu zawsze mało.
E. Nikt nie może uciec przed śmiercią.
F. Zazdrość jest cieniem sławy.
G. Drzewo poznaje się po owocach.

ODPOWIEDZI
1 - G
2 - C
3 - D
4 - A
5 - F

CZĘŚĆ II – rozumienie oryginalnego tekstu łacińskiego

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 9.–11.

Gaius Iulius Caesar, Commentarii de bello Gallico, VII, 4, 1–5
Vercingetorix, Celtilli filius, Arvernus, summae potentiae adulescens, cuius pater principatum Galliae totius obtinuerat et ob eam causam, quod regnum appetebat, ab civitate erat interfectus, convocatis suis clientibus facile incendit. Cognito eius consilio ad arma
concurritur. Prohibetur ab Gobannitione, patruo suo, reliquisque principibus, qui hanc temptandam fortunam non existimabant; expellitur ex oppido Gergovia; non destitit tamen atque in agris habet dilectum egentium ac perditorum. Hac coacta manu, quoscumque adit, ex civitate ad suam sententiam perducit; hortatur, ut communis libertatis causa arma capiant, magnisque coactis copiis adversarios suos, a quibus paulo ante erat eiectus, expellit ex civitate. Rex ab suis appellatur. Dimittit quoque versus legationes […].

Objaśnienia:
Arvernus, Arverni – jeden z plemienia Arvernów.
Vercingetorix, Vercingetorigis – Wercyngetoryks.
Celtillus, Celtilli – Celtyliusz.
Gobannitio, Gobannitionis – Gobanition.
Gergovia, Gergoviae – Gergowia, miasto w Galii.
hortatur – od hortor, hortari; tu: zachęca.

ZADANIE 9
Zakreśl tę odpowiedź, która jest zgodna z treścią tekstu.

1. Wercyngetoryks
A. został wybrany na przywódcę w mieście.
B. pochodził z Alezji.
C. został wygnany z Gergowii.
D. był nic nieznaczącym mieszkańcem.

2. Ojciec Wercyngetoryksa objął władzę
A. w dużej części Galii.
B. w zachodniej części Galii.
C. u sąsiednich plemion.
D. w całej Galii.

3. Gobanition był dla Wercyngetoryksa
A. stryjem.
B. kuzynem.
C. ojcem.
D. bratem.

4. Wercyngetoryks szukał wojowników
A. na polach.
B. w górach.
C. w lasach.
D. we wsiach.

BTu może być A lub D (słowo "ager" tradycyjnie tłumaczy się w tym tekście jako "wieś", ale w słownikach, z których korzystają uczniowie, jest "pole")

5. Przy pomocy zebranego wojska Wercyngetoryks
A. pokonał swoich przeciwników.
B. wygnał swoich przeciwników.
C. zabił swoich przeciwników.
D. okaleczył swoich przeciwników.

6. Wercyngetoryksa nazwano
A. wodzem.
B. królem.
C. księciem.
D. legatem.

ZADANIE 10
Zaznacz, w jakim znaczeniu zostały w tekście użyte słowa (1.–5.).

1. principatus
A. początek
B. zasada
C. panowanie
D. cesarstwo

2. appetere
A. ciągnąć
B. dążyć
C. napadać
D. nadchodzić

3. temptare
A. napadać
B. kusić
C. przerobić
D. zwalczać

4. perditus
A. nieuleczalny
B. stracony
C. beznadziejny
D. nikczemny

5. cogere
A. zebrać
B. wnioskować
C. zgęścić
D. zamykać pochód

ZADANIE 11
Oceń, które poniższe przekłady fragmentów zdań są poprawne, a które nie. Zaznacz VERUM, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub FALSUM – jeśli jest fałszywe.

1. summa potentia – bardzo duże znaczenie VERUM
2. reliqui principes – liczni naczelnicy plemion FALSUM
3. communis libertas – wielka wolność FALSUM
4. magnae copiae – wielkie wojska VERUM

CZĘŚĆ III – znajomość kultury antycznej

ZADANIE 12
Napisz, jakie postacie opisuje Liwiusz w przytoczonych cytatach (Tytus Liwiusz, Dzieje od założenia miasta Rzymu, Ossolineum – DeAgostini, Wrocław 2004, przekł. Wł. Strzelecki).

1. „Tam to go zastali posłowie – albo przy kopaniu rowu, albo przy oraniu – jedno jest pewne, że był w danej chwili zajęty pracą na roli. [...] Otarł z siebie kurz i pot, ubrał w togę i wystąpił przed posłów, a ci witają go jak dyktatora”. Cincinnatus

2. „Taką to przemową [...] podniósł żołnierzy na duchu; następnie kazał im wypocząć i szykować się do pochodu. [...] Skierował się brzegiem Rodanu w górę rzeki i do wnętrza Galii nie dlatego, jakoby to była najprostsza droga do Alp”. Hannibal

3. „Założono miasto, a [on] nazwał je Lawinium od imienia żony. Niebawem z nowego małżeństwa zrodził się męski potomek, któremu rodzice nadali imię Askaniusz”. Eneasz

4. „Tak powierzono władzę w państwie albańskim Numitorowi, a [...] postanowili założyć miasto w tych okolicach, gdzie ich wyrzucono i gdzie się wychowywali”. Romulus i Remus

5. „Przed przybyciem triumwirów uszedł z Rzymu; miał on przekonanie, zgodnie z rzeczywistością, że jak Kasjusz i Brutus nie zdołają się wymknąć Cezarowi, tak i on nie zdoła się wymknąć Antoniuszowi. Uciekł najpierw do Tusculum”. Cyceron

ZADANIE 13
Napisz, jaką funkcję pełniły w domu rzymskim wymienione niżej pomieszczenia.
1. atrium - centralna część domu, dziedziniec wewnętrzny
2. tablinum - Początkowo pomieszczenie to było sypialnią małżeńską. W późniejszym okresie, pokój przekształcił się w miejsce pracy pana domu, miejsce, w którym przechowuje się rodzinne pamiątki (albo jada)
3. vestibulum - mały przedsionek
4. cubiculum - sypialnia
5. triclinium - jadalnia, pokój, w którym organizowano uczty
**ZADANIE 14Wpisz obok każdego z opisów imię cesarza rzymskiego, o którym jest mowa.
1. Cesarz – filozof, autor Rozmyślań. - Marek Aureliusz
2. Pierwszy cesarz, zwycięzca spod Akcjum. - Oktawian August
3. Pogromca Dacji; w Rzymie do dziś stoi kolumna, w której znajdowały się komory grobowe jego rodziny. - Trajan
4. Był twórcą dominatu i tetrarchii. - Doklecjan
5. Uznał prymat religii chrześcijańskiej i podzielił cesarstwo na wschodnie i zachodnie. - Konstantyn**

ZADANIE 15
Dopisz obok każdego imienia bohatera mitologicznego literę odpowiadającą postaci z nim związanej.
1. Odyseusz
2. Pigmalion
3. Menelaos
4. Filemon
5. Narcyz

A. Galatea
B. Echo
C. Atalanta
D. Penelopa
E. Baucis
F. Pentesilea
G. Helena

ODPOWIEDZI
1 - D
2 - A
3 - G
4 - E
5 - B

ZADANIE 16
Napisz nazwy miast, miejsc lub wysp, do których odnoszą się podane niżej opisy.
1. Znajdował się tam potężny posąg Heliosa. - wyspa Rodos
2. Miasto rodzinne Peryklesa. - Ateny
3. Według tradycji zginęło tam trzystu Spartan pod wodzą Leonidasa. Termopile
4. Siedziba najsłynniejszej greckiej wyroczni. Delfy
5. Praktykował tam Hipokrates. wyspa Kos

ZADANIE 17
Połącz tytuł dzieła z gatunkiem literackim. Wpisz do tabeli odpowiednią literę.

1. Osy
2. Eneida
3. Do Pizonów
4. Trojanki
5. Żale

A. list poetycki
B. epos
C. georgika
D. elegia
E. epigramat
F. tragedia
G. komedia

ODPOWIEDZI
1 - G
2 - B
3 - A
4 - F
5 - D

***
Zobacz również:

• Matura 2015: Łacina i kultura antyczna poziom podstawowy i inne przedmioty

• Matura 2015. MATEMATYKA poziom podstawowy [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015. MATEMATYKA poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015. JĘZYK POLSKI poziom podstawowy [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]
• Matura 2015: JĘZYK POLSKI poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]
• Matura 2015. WIEDZA O TAŃCU poziom podstawowy [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]
• Matura 2015: WIEDZA O TAŃCU poziom rozszerzony [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]