Egzamin gimnazjalny 2015: Język polski [ODPOWIEDZI, ARKUSZ]

Sprawdź również: Egzamin gimnazjalny 2015: Historia i WOS [ODPOWIEDZI, ARKUSZ]

Egzamin gimnazjalny 2015

Źródło: x-link

***
Egzamin gimnazjalny 2015: Język polski ODPOWIEDZI

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 1.–7.

Adam Mickiewicz
DZIADY CZĘŚĆ II (fragment)

CHÓR
Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,
Co to będzie, co to będzie?
GUŚLARZ
Teraz wy, pośrednie duchy,
Coście u tego padołu
Ciemnoty i zawieruchy
Żyłyście z ludźmi pospołu;
Lecz, od ludzkiej wolne skazy,
Żyłyście nie nam, nie światu,
Jako te cząbry i ślazy (1),
Ni z nich owocu, ni kwiatu.
Ani się ukarmi zwierzę,
Ani się człowiek ubierze;
Lecz w wonne skręcone wianki
Na ścianie wiszą wysoko. […]
Was tym światłem i kadzidłem
Zapraszamy, zaklinamy. […]
DZIEWCZYNA
Tu niegdyś w wiosny poranki
Najpiękniejsza z tego sioła (2),
Zosia, pasając baranki,
Skacze i śpiewa wesoła.
La la la la
Oleś za gołąbków parę
Chciał raz pocałować w usta;
Lecz i prośbę, i ofiarę
Wyśmiała dziewczyna pusta.
La la la la
Józio dał wstążkę pasterce,
Antoś oddał swoje serce;
Lecz i z Józia, i z Antosia
Śmieje się pierzchliwie Zosia.
La la la la
Tak, Zosią byłam, dziewczyną z tej wioski.
Imię moje u was głośne,
Że chociaż piękna, nie chciałam zamęścia
I dziewiętnastą przeigrawszy wiosnę,
Umarłam, nie znając troski
Ani prawdziwego szczęścia.
Żyłam na świecie; lecz, ach! nie dla świata!
Myśl moja, nazbyt skrzydlata,
Nigdy na ziemskiej nie spoczęła błoni (3).
Za lekkim zefirkiem (4) goni,
Za muszką, za kraśnym (5) wiankiem,
Za motylkiem, za barankiem;
Ale nigdy za kochankiem.
Pieśni i fletów słuchałam rada:
Często, kiedy sama pasę,
Do tych pasterzy goniłam stada,
Którzy mą wielbili krasę;
Lecz żadnego nie kochałam.
Za to po śmierci nie wiem, co się ze mną dzieje,
Nieznajomym ogniem pałam;
Choć sobie igram do woli,
Latam, gdzie wietrzyk zawieje,
Nic mię nie smuci, nic mię nie boli,
Jakie chcę, wyrabiam cuda.
Przędę sobie z tęczy rąbki (6),
Z przezroczystych łez poranku
Tworzę motylki, gołąbki.
Przecież nie wiem, skąd ta nuda:
Wyglądam kogoś za każdym szelestem,
Ach, i zawsze sama jestem!
Przykro mi, bez ustanku
Wiatr mną jak piórkiem pomiata.
Nie wiem, czy jestem z tego, czy z tamtego świata.
Gdzie się przybliżam, zaraz wiatr oddali,
Pędzi w górę, w dół, z ukosa:
Tak pośród pierzchliwej fali
Wieczną przelatując drogę,
Ani wzbić się pod niebiosa,
Ani ziemi dotknąć nie mogę. […]
GUŚLARZ
Czego potrzebujesz, duszeczko,
Żeby się dostać do nieba? […]
DZIEWCZYNA
Nic mnie, nic mnie nie potrzeba!
Niechaj podbiegną młodzieńce,
Niech mię pochwycą za ręce,
Niechaj przyciągną do ziemi,
Niech poigram chwilkę z niemi.
Bo słuchajcie i zważcie u siebie,
Że według bożego rozkazu:
Kto nie dotknął ziemi ni razu,
Ten nigdy nie może być w niebie.
CHÓR
Bo słuchajmy i zważmy u siebie,
Że według bożego rozkazu:
Kto nie dotknął ziemi ni razu,
Ten nigdy nie może być w niebie.

1 Cząber, ślaz – rośliny ozdobne.
2 Sioło – osada, wieś.
3 Błonie – duża przestrzeń, równina pokryta trawą.
4 Zefir – łagodny wietrzyk.
5 Kraśny – piękny, urodziwy.
6 Rąbki – chusty.

Zadanie 1.
Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących obrzędu dziadów. Wybierz F przy zdaniu fałszywym.
1. Dziady to nazwa obrzędu ludowego poświęconego zmarłym przodkom.
2. Celem obrzędu dziadów było przywrócenie zmarłych do życia.
3. Obrzędowi dziadów przewodniczył Guślarz.

Zadanie 2.
Oceń prawdziwość poniższych informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. W DZIADACH CZ. II wraz z pojawieniem się Dziewczyny akcja dramatu przenosi się w inne miejsce. FAŁSZ
2. W DZIADACH CZ. II chór współtworzy atmosferę grozy i tajemniczości. PRAWDA

Zadanie 3.
Które wypowiedzenie zawiera informację o przeszłości Dziewczyny? Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
A. Nieznajomym ogniem pałam.
B. Wyglądam kogoś za każdym szelestem.
C. Ani wzbić się pod niebiosa, ani ziemi dotknąć nie mogę.
D. Lecz i z Józia, i z Antosia śmieje się pierzchliwie Zosia.

Zadanie 4.
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Z wypowiedzi Dziewczyny wynika, że po śmierci dręczy ją
A. samotność.
B. nadmiar obowiązków.
C. lęk przed zemstą młodzieńców.
D. brak jakichkolwiek przyjemności.

Zadanie 5.
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Z historii Zosi wynika, że
A. zdrada zawsze zostanie ukarana.
B. uczuciami innych nie wolno gardzić.
C. szczęście polega na wybaczaniu win.
D. miłość nie gwarantuje szczęścia.

Zadanie 6.
Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcji środków stylistycznych we fragmencie DZIADÓW CZ. II są prawdziwe. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

zdrobnienia: np. muszką, motylkiem, barankiem oddają sposób postrzegania świata przez ZosięPRAWDA
porównanie: wiatr mną jak piórkiem pomiata obrazuje sytuację, w jakiej znajduje się bohaterkaPRAWDA

Zadanie 7.
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Cytat Myśl moja, nazbyt skrzydlata, / Nigdy na ziemskiej nie spoczęła błoni wskazuje, że Zosia
A. igrała z ogniem.
B. bujała w obłokach.
C. szukała wiatru w polu.
D. była w siódmym niebie.

Zadanie 8.
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Z DZIADÓW CZ. II dowiadujemy się, że Dziewczyna odkupi swoje winy, gdy
A. poprosi o dwa ziarnka gorczycy.
B. odwzajemni uczucia ziemskich zalotników.
C. miną dwa lata jej tułaczki między niebem a ziemią.
D. odbędzie się uczta przygotowana przez młodzieńców.

Przeczytaj wiersz i wykonaj zadania 9.–15.

Robert Frost
DROGA NIE WYBRANA
(tłum. Stanisław Barańczak)

Dwie drogi w żółtym lesie szły w dwie różne strony:
Żałując, że się nie da jechać dwiema naraz
I być jednym podróżnym, stałem zapatrzony
W głąb pierwszej z dróg, aż po jej zakręt oddalony,
Gdzie widok niknął w gęstych krzakach i konarach;

Potem ruszyłem drugą z nich, nie mniej ciekawą,
Może wartą wyboru z tej jednej przyczyny,
Że, rzadziej używana, zarastała trawą;
A jednak mogłem skręcić tak w lewo, jak w prawo:
Tu i tam takie same były koleiny,

Pełne liści, na których w tej porannej porze
Nie znaczyły się jeszcze śladów czarne smugi.
Och, wiedziałem: choć pierwszą na później odłożę,
Drogi nas w inne drogi prowadzą – i może
Nie zjawię się w tym samym miejscu po raz drugi.

Po wielu latach, z twarzą przez zmarszczki zoraną,
Opowiem to, z westchnieniem i mglistym morałem:
Zdarzyło mi się niegdyś ujrzeć w lesie rano
Dwie drogi; pojechałem tą mniej uczęszczaną –
Reszta wzięła się z tego, że to ją wybrałem.

Zadanie 9.
Który z poniższych rzeczowników nie charakteryzuje postaci mówiącej? Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
A. ciekawość
B. posępność
C. refleksyjność
D. dalekowzroczność

Zadanie 10.
Wskaż stwierdzenie prawdziwe. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
A. Droga, którą wybrała postać mówiąca, była bardziej uczęszczana.
B. Postać mówiąca nie wybrała pierwszej z dróg, gdyż znała jej koniec.
C. Postać mówiąca wybrała drogę mniej ciekawą, ale bardziej bezpieczną.
D. Droga wybrana przez postać mówiącą niewiele się różniła od drogi, która nie została wybrana.

Zadanie 11.
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie spośród 1–3.

Postać mówiąca dokonuje wyboru drogi

przykładowa odpowiedź: B o czym świadczy cytat 1

Zadanie 12.
Oceń prawdziwość poniższych informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Nadzieje postaci mówiącej związane z wyborem drogi uwydatnia wiosenna przyroda. FAŁSZ
2. Postać mówiąca jest świadoma, że wybór jednej drogi wpływa na wybór kolejnych dróg. PRAWDA

Zadanie 13.
Które powiedzenie najtrafniej oddaje główną myśl wiersza? Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
A. Co zaszkodziło, to nauczyło.
B. Każdy jest kowalem swojego losu.
C. Patrz w gwiazdy, ale uważaj na drogę.
D. Byś zupełnie był mądry, wiek ci nie wystarczy.

Zadanie 14.
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Wiersz DROGA NIE WYBRANA ma charakter _____
A. rozbudowanej metafory.
B. uroczystego zwrotu do adresata.
C. pouczającej puenty.

Zadanie 15.
Oceń prawdziwość poniższych informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
W zwrotkach drugiej i trzeciej występuje taki sam układ rymów. PRAWDA
Wyrażenie dwie drogi w zwrotkach pierwszej i czwartej pełni funkcję refrenu. FAŁSZ

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 16.–19.
Leszek Kołakowski
O SŁAWIE (fragment)

Sława, jak wiadomo, jest jednym z najbardziej pożądanych dóbr. Na pozór jest to tak oczywiste, że nie warto dociekać przyczyn, dla których sława taką sławą się cieszy. A jednak pragnienie sławy, chociaż obsesyjnie w naszej cywilizacji obecne, nie jest powszechne.
Bardzo wielu ludzi naprawdę wcale o sławę nie zabiega – dlatego, że po prostu boją się być wystawieni na widok publiczny, że są niepewni siebie albo że mają niewysokie o sobie samych mniemanie.
Sława często przynosi bogactwo: w przypadku znanych aktorów, reżyserów filmowych, śpiewaków rockowych, sportowców itd. Ludzie na ogół jednak ubiegają się o sławę dla niej samej, nie tylko dla innych zysków, które przynosi – jak o tym poucza nieśmiertelny przykład Herostratesa (1), który, jak wieść niesie, spalił świątynię Diany wyłącznie po to, żeby rozgłos uzyskać, co mu się też nadzwyczajnie udało, bo po tylu wiekach wszyscy jego imię pamiętają.
Z drugiej strony są ludzie bardzo bogaci, którzy unikają rozgłosu i trzymają się w cieniu. Możemy więc uznać, że sława uchodzi za dobro samo w sobie, nie tylko za środek do zdobycia innych dóbr.
Sława z natury swojej przypada nielicznym; rzadkość należy do jej definicji. Dlatego też nieuchronne jest, że z tych, co o sławie marzą, tylko znikoma cząstka cel osiągnie, a ogromna większość będzie rozczarowana. Jest oczywiste, że sława ma niezliczoną ilość stopni i niepodobna dokładnie określić, kto jest sławny naprawdę. Jeśli pominąć tych, co są sławni z urzędu, jak prezydenci i premierzy znaczących państw, papieże i królowie, wolno chyba powiedzieć, że sława na świecie jest na ogół proporcjonalna do czasu i częstotliwości, w jakiej ludzie pokazują się w telewizji i na ekranach filmowych. Wszyscy w Ameryce znają nazwiska i oblicza ludzi, którzy codziennie prowadzą dzienniki lub popularne programy telewizyjne. Ilu z nas jednak, tych mianowicie, co nie są fizykami ani chemikami, potrafi wymienić nazwiska laureatów Nagrody Nobla w fizyce i chemii za ostatnie 40 lat? A jednak, choć nie znamy nazwisk i przeważnie nie wiemy, czym właściwie ci ludzie się zasłużyli, jesteśmy z góry przekonani, że są to osoby wybitne i ogromnie zasłużone. Nie są jednak sławne, skoro tak niewielu z nas potrafi je zidentyfikować.
Z takich właśnie spostrzeżeń rodzić się może niemądre przypuszczenie, że sława jest rozdzielana niesprawiedliwie. Mógłby kto rzec: niepokonany bokser może być półanalfabetą i sławny jest na cały świat, a wielki uczony, prawdziwy dobroczyńca ludzkości, na przykład w naukach medycznych, znany jest tylko nielicznym. Nie wiadomo jednak, co w tym złego i dlaczego sława miałaby być zasłużoną nagrodą tylko za znakomite osiągnięcia intelektualne, a nie – za wyniki atletyczne albo za sprawne prowadzenie programów telewizyjnych.
Pragnienie sławy nie jest godne potępienia albo niegodziwe. Na ogół jednak lepsi są ludzie, co o sławie nie myślą, ale zadowoleni są z tego, że są lubiani i szanowani choćby w niewielkim gronie przyjaciół i bliskich.

1 Herostrates – szewc z Efezu, który pragnął zyskać nieśmiertelną sławę i dlatego podpalił w 356 r. p.n.e. świątynię Artemidy (Diany), uznawaną za jeden z siedmiu cudów starożytnego świata

Zadanie 16.
Oceń, czy poniższe informacje odnoszące się do tekstu są prawdziwe. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Według Leszka Kołakowskiego sława nie przez wszystkich jest traktowana jako dobro najważniejsze. PRAWDA
Według Leszka Kołakowskiego zabieganie o sławę często kończy się niepowodzeniem. PRAWDA

Zadanie 17.
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Pragnienie sławy dla niej samej, a nie dla zysku, potwierdził w tekście przykład ____
A. laureatów Nagrody Nobla.
B. szewca Herostratesa.
C. ludzi znanych z mediów.

Zadanie 18.
Uzupełnij zdanie. Wybierz właściwe odpowiedzi spośród podanych.

W wypowiedzeniu Pragnienie sławy nie jest godne potępienia występuje orzeczenie A/B, które odnosi się do podmiotu wyrażonego rzeczownikiem C/D.

A. imienne
B. czasownikowe
C. pragnienie
D. sławy

Zadanie 19.
W którym z poniższych wypowiedzeń występuje zdanie podrzędne przydawkowe?

Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
A. Sława, jak wiadomo, jest jednym z najbardziej pożądanych dóbr.
B. Możemy więc uznać, że sława uchodzi za dobro samo w sobie, nie tylko za środek do zdobycia innych dóbr.
C. Nie są jednak sławne, skoro tak niewielu z nas potrafi je zidentyfikować.
D. Wszyscy w Ameryce znają nazwiska i oblicza ludzi, którzy codziennie prowadzą dzienniki.

Przeczytaj definicje i wykonaj zadanie 20.

sława 1. «wielki rozgłos zdobyty talentem, wielkimi czynami, zasługami itp.»: Wiekopomna sława. Pianista, lekarz światowej sławy. Zdobyć, zyskać sławę. Okryć się sławą. ◊ fraz.
Cieszyć się sławą ministra, artysty itp. «być sławnym ministrem, artystą itp.» ◊ książk. Mieć,
zyskać (sobie) sławę kogoś, czegoś, jako ktoś «być znanym z czegoś, jako ktoś, coś, dać się
poznać w jakiejś dziedzinie, z jakiegoś powodu».

2. podn. «opinia, o kimś, o czymś, zwłaszcza dobra»: Bronić czyjejś sławy. Szarpać czyjąś sławę.

3. pot. «sławny człowiek, sławna postać; znakomitość»: W filmie wystąpiły same sławy. To sława w dziedzinie medycyny.

Zadanie 20.
Wskaż zdanie, w którym rzeczownik sława występuje w znaczeniu podanym w drugiej definicji. Wybierz P przy zdaniu prawdziwym.

1. Festiwal zgromadził największe sławy współczesnej muzyki filmowej.
2. Ten ośrodek sportowy cieszy się dobrą sławą wśród miłośników narciarstwa.
3. Jego talent i pracowitość sprawiły, że zyskał sławę w ciągu kilku lat.

Przeczytaj tekst i wykonaj zadanie 21.

Mirosław Pęczak
BOHATEROWIE Z GORSZEJ STRONY (fragment)

Nie ulega wątpliwości, że celebryci, czyli osoby znane z tego, że są znane, stanowią koło zamachowe show-biznesu, który nie może istnieć bez systemu gwiazd. Dawniej ów system był nie tylko mniej niż dziś rozbudowany, ale też kryteria mianowania na gwiazdę wydawały się stosunkowo proste. Chodziło o to, że podziwiane były osoby wyjątkowe. Już jednak na początku lat 60. ubiegłego stulecia Daniel Boorstin odkrył, iż jedynym powodem zaliczenia kogoś do grona celebrytów jest po prostu sława, czyli powszechna rozpoznawalność: Celebryta to postać wytworzona przez nas wszystkich, przez tych, którzy chętnie czytają o niej, oglądają ją na ekranie telewizora, kupują jej nagrania i plotkują o niej w gronie przyjaciół. Nie byłoby zatem celebrytów, gdyby nie medialne opowieści trafiające w czułe punkty publiczności.

Zadanie 21.
Czy każdego celebrytę można nazwać człowiekiem sławnym? Uzasadnij swoją odpowiedź. W argumentacji odwołaj się do tekstów Leszka Kołakowskiego i Mirosława Pęczaka. Nie cytuj sformułowań z arkusza.

przykładowa odpowiedź: Tak, każdego celebrytę można nazwać człowiekiem sławnym, ponieważ wyznacznikiem sławy jest wyłącznie rozpoznawalność, a nie jakiekolwiek zasługi.

Zadanie 22.
Napisz opowiadanie o podróży, podczas której wydarzyło się coś, co sprawiło, że ktoś stał się sławny.