Sprawdzian szóstoklasisty 2015. Próbny sprawdzian z języka polskiego

Zadania z języka polskiego mogą mieć formę zamkniętą i otwartą. Wśród zadań zamkniętych znajdą się zadania wyboru wielokrotnego, prawda – fałsz, na dobieranie, a wśród zadań otwartych – zadania z luką, zadania krótkiej i rozszerzonej odpowiedzi. Zadania będą odnosić się do różnych tekstów kultury:

• literackich (epickich i lirycznych)
• nieliterackich (publicystycznych i popularnonaukowych)
• ikonicznych

Teksty mogą dotyczyć zagadnień związanych z historią lub szeroko rozumianą przyrodą.

ZOBACZ: **Sprawdzian szóstoklasisty - rozwiąż zadania z języka polskiego i matematyki**

TEKST DO ZADAŃ 1 - 5

Leopold Staff
KWIECIEŃ

Po niebie pędzi chmur konnica
I mruczą dzikie zwierzęta.
Drzew nagie szczyty gnie wichrzyca*
I zmiata kurz jak na święta.

Kwietniowa burza niecierpliwa
Spieszy krokami wielkiemi
I w pochód cały świat porywa,
Deszcz bębni marsza na ziemi.

Wszystko doboszem**
się zachwyca,
Śmieją się zmokłe dziewczęta
Po niebie pędzi chmur konnica
I mruczą dzikie zwierzęta.

Leopold Staff, Kwiecień, [w:] tenże, Szum drzew: wybór wierszy, Warszawa 1961.
* Wichrzyca – silny, gwałtowny wiatr.
**Dobosz – członek orkiestry grający na bębnie.

ZADANIE 1
Określ nastrój wiersza. Zaznacz literę A albo B oraz numer 1 lub 2.

Nastrój wiersza jest

ZADANIE 2
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

ZADANIE 3
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W zdaniu Wszystko doboszem się zachwyca słowo dobosz odnosi się do
A. mruczenia zwierząt.
B. tętentu dzikich koni.
C. śmiechu dziewcząt.
D. padającego deszczu.

ZADANIE 4
W tabeli podano przykłady środków poetyckich występujących w wierszu. Zaznacz T (tak) lub N (nie) w zależności od tego, czy poprawnie określono ich role w utworze.

ZADANIE 5
Wybierz zdjęcie, które może być ilustracją wiersza. Uzasadnij swój wybór, odwołując się do utworu Leopolda Staffa.

SPRAWDZIAN - SPRAWDŹ ODPOWIEDZI

TEKST DO ZADAŃ 6 - 11

ANIA Z ZIELONEGO WZGÓRZA (fragment)

Uczniowie z Avonlea przygotowali bożonarodzeniowy koncert, z którego dochód przeznaczyli na zakup chorągwi szkolnej.

Wieczorem odbył się koncert. Powodzenie było niewątpliwe, sala przepełniona, a wszyscy występujący spisali się znakomicie. Jednakże gwiazdą wieczoru okazała się Ania, czemu nawet nie odważyła się zaprzeczyć zazdrosna Józia Pye.
– Ach, jakiż to rozkoszny wieczór! – westchnęła Ania, gdy po skończonym przedstawieniu wracała z Dianą do domu, zapatrzona w ciemne, gwiazdami usiane niebo.
– Zdaje się, że wyniki są jak najlepsze – rzekła praktycznie usposobiona Diana. – Jestem pewna, żeśmy zebrały więcej niż dziesięć dolarów. Wyobraź sobie, że pan Allan zamieści wzmiankę o tym w dzienniku w Charlottetown*.
– Ach, Diano, czy w istocie nazwiska nasze będą wydrukowane? Dreszcz mnie przejmuje, gdy pomyślę o tym. Twoje solo, Diano, było bardzo wytworne. Kiedy wołano „bis”, czułam się dumniejsza niż ty sama. Pomyślałam sobie: „To moją serdeczną przyjaciółkę tak oklaskują!”.
– A twoja deklamacja**, Aniu! Zdawało się, że burza oklasków zerwie dach z domu. Ten smutny wiersz był wprost boski!
– Ach, Diano, ja byłam tak rozgorączkowana! Kiedy pan Allan wywołał moje nazwisko, nie wiem, w jaki sposób znalazłam się na estradzie. Czułam, jakby milion oczu przewiercał mnie na wskroś, i przez jedną straszną chwilę zdawało mi się, że głos zamarł mi w krtani. Zaczęłam mówić i z początku doznawałam wrażenia, że głos mój przybywa z dala. Czułam się zupełnie jak papuga. Szczęście, że tak sumiennie uczyłam się tego wiersza, inaczej nic by z tego nie wyszło.

Na podstawie: Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza, Warszawa 1990.
* Charlottetown – miasto w Kanadzie.
** Deklamacja – artystyczne wygłaszanie utworu literackiego; recytacja.

ZADANIE 6
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Wypowiedź Ani Kiedy wołano „bis”, czułam się dumniejsza niż ty sama świadczy o tym, że była ona osobą, która
A. doceniała sukcesy innych.
B. lubiła wyróżniać się spośród tłumu.
C. miała poczucie własnej wartości.
D. oczekiwała pochwał.

ZADANIE 7
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W zdaniu Jednakże gwiazdą wieczoru okazała się Ania, czemu nawet nie odważyła się zaprzeczyć zazdrosna Józia Pye wyraz gwiazda oznacza
A. młodą, początkującą artystkę estradową.
B. punkt świetlny widoczny na ciemnym niebie.
C. osobę budzącą swoim talentem podziw widowni.
D. figurę o promieniście rozchodzących się ramionach.

ZADANIE 8
Przeczytaj tekst. Wybierz poprawne uzupełnienie luk 8.1. i 8.2.

8.1.
A. zabijacie czas
B. spędzacie czas
C. marnujecie czas

8.2.
A. czas to pieniądz
B. szkoda czasu i atłasu
C. czas leczy rany

ZADANIE 9
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

ZADANIE 10
Która z poniższych cech powieści nie występuje we fragmencie ANI Z ZIELONEGO WZGÓRZA? Wybierz odpowiedź spośród podanych.

A. Postacią mówiącą jest narrator.
B. Występują liczne dialogi bohaterów.
C. Wątki główne przeplatają się z wątkami pobocznymi.
D. Zdarzenia toczą się w określonym czasie i przestrzeni.

ZADANIE 11
Poniżej podano słownikowe definicje wyrazów egzaltacja i egzaltowany.

egzaltacja «nadmierny zapał, zwłaszcza w pochwałach» książk.* «przesadne okazywanie uczuć i myśli, uniesienie; afektacja»
egzaltowany «skłonny do egzaltacji, przesady w wyrażaniu uczuć; afektowany»

Na podstawie: Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2003.
* Książk. – skrót od książkowy; styl książkowy, spotykany w książkach.

Która z bohaterek fragmentu ANI Z ZIELONEGO WZGÓRZA jest, według Ciebie, osobą egzaltowaną? Swoją odpowiedź krótko uzasadnij, odwołując się do fragmentu powieści.

ŹRÓDŁA DO ZADANIA 12

ZADANIE 12
Zamierzasz zaprosić lokalnego poetę do szkoły. Korzystając ze źródeł 1–3, napisz dla niego oficjalne zaproszenie. Podpisz się jako AB

SPRAWDZIAN - SPRAWDŹ ODPOWIEDZI

TEKST DO ZADAŃ 13 - 17

Ignacy Krasicki
MALARZE

Dwaj portretów malarze słynęli przed laty:
Piotr dobry, a ubogi, Jan zły, a bogaty.
Piotr malował wybornie, a głód go uciskał,
Jan mało i źle robił, więcej jednak zyskał.
Dlaczegoż los tak różny mieli ci malarze?
Piotr malował podobne, Jan piękniejsze twarze.

Ignacy Krasicki, Malarze, [w:] Poezja polskiego oświecenia. Antologia, oprac. Jan Kott, Warszawa 1956.

ZADANIE 13
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Piotr nie wzbogacił się na malowaniu, ponieważ
A. malował głównie portrety ludzi ubogich.
B. wszystkie portrety malował w podobnym stylu.
C. jego portrety przedstawiały ludzi takimi, jacy byli w rzeczywistości.
D. na portretach celowo wyolbrzymiał ułomności ludzi, których malował.

ZADANIE 14
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Możemy przypuszczać, że ludzie, którzy zlecali Janowi namalowanie swoich portretów, byli
A. skąpi.
B. chciwi.
C. próżni.
D. urodziwi.

ZADANIE 15
Do jakiego gatunku literackiego zaliczysz utwór MALARZE? Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie spośród 1–2.

Utwór MALARZE jest

ZADANIE 16
Oceń, które z poniższych zdań dotyczących stwierdzenia poety, że Jan więcej zyskał, jest fałszywe. Zaznacz F przy zdaniu fałszywym.

ZADANIE 17
Przeczytaj definicję wyrazu retusz i popatrz na materiał ilustracyjny z przykładem retuszu.

Zdarza się, że zdjęcia gwiazd muzyki i filmu są retuszowane przed publikacją np. na okładce kolorowego czasopisma. Dlaczego Twoim zdaniem podejmowane są takie działania? Uzasadnij odpowiedź.

SPRAWDZIAN - SPRAWDŹ ODPOWIEDZI

TEKST DO ZADAŃ 13 - 17

DRAPACZE CHMUR XIX STULECIA

Terminem tym określano już w latach osiemdziesiątych XIX wieku budynek o nadzwyczajnej wysokości. Drapacz chmur to gmach mający minimum 16 pięter i 60 m wysokości. Może nim być biurowiec, wysoki hotel i apartamentowiec*. Nie jest nim zaś wysoka wieża kościelna.
W XIX wieku drapacze chmur powstawały jedynie w Stanach Zjednoczonych. Przyczyniała się do tego swoboda działalności gospodarczej. Rozkwitał wielki biznes, wykształcały się coraz bardziej złożone organizacje gospodarcze. Centrum Nowego Jorku się zagęszczało.
Dawniej biura handlowe były ściśle powiązane z produkcją. Lokowano je na piętrach nad magazynami lub w adaptowanych do tego celu częściach budynków mieszkalnych. Tymczasem powstające u schyłku XIX stulecia nowe przedsiębiorstwa nie miały funkcji produkcyjnych. Spółki czy redakcje gazet potrzebowały za to coraz większej powierzchni dla ludzi i sprzętu. Ważny był stosunkowo łatwy dostęp do pracowników oraz do światła słonecznego.
O budowaniu drapaczy chmur zadecydowały wysokie ceny ziemi w centrach miast. Ponieważ transport miejski pozostawiał jeszcze wiele do życzenia, poszukiwano dużej ilości dobrze doświetlonej powierzchni użytkowej w centrum. Za taką lokalizacją przemawiały i inne względy: siedziba w centrum była najlepszą wizytówką firmy, tu także najłatwiej było pozyskać klienta.

Na podstawie: Aleksander Łupienko, Drapacze chmur XIX stulecia, „Mówią wieki” 2009, nr 2.
* Apartamentowiec – wielopiętrowy budynek z luksusowymi mieszkaniami.

ZADANIE 18
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

ZADANIE 19
Oceń, które z poniższych zdań jest prawdziwe. Zaznacz P przy zdaniu prawdziwym.

ZADANIE 20
Przeczytaj tekst. Wybierz poprawne uzupełnienie luk 20.1. i 20.2.

20.1.
A. nieopłacalne
B. bardzo korzystne
C. mało atrakcyjne

20.2.
A. zakupu ziemi
B. dojazdu do pracy
C. zakupu sprzętu biurowego

ZADANIE 21
Wybierz określenie dla tego tekstu i uzasadnij swój wybór. Zaznacz literę A albo B oraz numer 1 albo 2.

Tekst ma charakter

ZADANIE 22
Uzupełnij poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W zdaniu Drapacze chmur starano się budować\____ centrum miasta poprawną formą przysłówka w stopniu najwyższym jest_
A. bardzo blisko
B. najbliżej
C. bliziutko
D. bliżej

SPRAWDZIAN - SPRAWDŹ ODPOWIEDZI

TEKST DO ZADAŃ 23 - 27

PTAKI WOKÓŁ NAS

Czy wiesz, że ptaki są wszędzie? Spotkasz je na ulicy, w parku, na polu, w sadzie, w lesie, ogrodzie, a nawet w... supermarkecie. Wystarczy poświęcić im chwilę uwagi, by zorientować się, jak fascynującymi są istotami i ilu wspaniałych wrażeń mogą nam dostarczyć.
Jeśli zaś ptaki są wszędzie, to co trzeba robić, żeby się im dokładnie przyjrzeć? Po pierwsze, warto mieć lornetkę. Nie taką jak do teatru, ale prawdziwą, porządną, taką, jakie miewają myśliwi. Pomyśl, że też będziesz poniekąd myśliwym, tylko że takim, który poluje na... obrazy z życia ptaków. Warto przy okazji zaznaczyć, że prawie wszystkie spotykane u nas ptaki są objęte prawną ochroną.
Po drugie, jak się zachowywać? Wiemy już, że nie należy zbytnio zbliżać się do ptaków, aby ich nie płoszyć, ale przecież trzeba jakoś je podejść, chociaż na odległość dobrego widoku z lornetki. No cóż, wbrew pozorom, najłatwiej mają obserwatorzy w mieście. Ptaki są tu przyzwyczajone do obecności ludzi i okazują najmniej lęku. Dlatego też najlepiej udawać, że wcale się im nie przypatrujemy. Co innego gdy jesteśmy w polu lub w lesie. Tutaj trzeba znaleźć sobie dobrze osłonięte miejsce i starać się nie ruszać na stanowisku obserwacyjnym, a w każdym razie nie wykonywać żadnych gwałtownych ruchów. Lornetka odda nam nieocenione usługi.

Na podstawie: Andrzej G. Kruszewicz, Poznajemy ptaki wokół nas. Przewodnik do plecaka, Warszawa 2007.

ZADANIE 23
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

ZADANIE 24
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W akapicie trzecim czytelnik znajdzie informacje o tym,
A. kto może obserwować ptaki.
B. dlaczego warto obserwować ptaki.
C. jak należy obserwować ptaki.
D. kiedy można obserwować ptaki.

ZADANIE 25
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Szczególne zamiłowanie autora do obserwowania ptaków ujawnia się w sformułowaniu
A. ptaki są wszędzie.
B. są to fascynujące istoty.
C. objęte są prawną ochroną.
D. są przyzwyczajone do ludzi

ZADANIE 26
Jaką funkcję w zdaniu Spotkasz je na ulicy, w parku, na polu, w sadzie, w lesie, ogrodzie, a nawet w... supermarkecie pełnią zaznaczone wyrazy?

Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie spośród 1–2.

Zaznaczone wyrazy pełnią funkcję

ZADANIE 27
Działający w Twojej szkole Klub Przyrodników organizuje zajęcia w terenie, podczas których uczniowie będą obserwować ptaki. Napisz ogłoszenie, w którym zachęcisz innych uczniów do udziału w tej wyprawie.

SPRAWDZIAN - SPRAWDŹ ODPOWIEDZI

TEKST DO ZADAŃ 28 - 32

ZADANIE 28
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Mówiąc, że Calvin zobaczył okazję, mama używa słowa okazja w znaczeniu
A. „niesamowita przygoda”.
B. „niecodzienne, uroczyste wydarzenie”.
C. „wyjątkowa sytuacja sprzyjająca czemuś”.
D. „przypadkowa osoba podwożąca kogoś samochodem”.

ZADANIE 29
Które zdanie opisuje sytuację przedstawioną w historyjce? Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. Calvin odwrócił uwagę mamy.
B. Zachowanie mamy umknęło uwagi Calvina.
C. Calvin wziął pod uwagę oczekiwania mamy.
D. Tata zwrócił mamie uwagę na spryt Calvina.

ZADANIE 30
Jaki wniosek można wyciągnąć z odpowiedzi mamy na pytanie taty? Wybierz właściwą odpowiedź.

A. Nie chce rozmawiać o zachowaniu Calvina.
B. Rozumie, że dała się nabrać Calvinowi.
C. Jest dumna z zachowania Calvina.
D. Cieszy się, że Calvin zjadł posiłek.

ZADANIE 31
Dlaczego słowo PATRZ! zostało zapisane na rysunku wielkimi literami, powiększoną i pogrubioną czcionką? Oceń, która odpowiedź jest prawdziwa. Zaznacz P we właściwym miejscu.

ZADANIE 32
Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie spośród 1–2.

Gdyby na podstawie historyjki nakręcić krótki film, to aktor powinien wypowiedzieć kwestię Calvina „No, już skończyłem” tonem głosu wskazującym na

SPRAWDZIAN - SPRAWDŹ ODPOWIEDZI

SPRAWDZIAN SZÓSTOKLASISTY - SPRAWDŹ JAKIE BYŁY ZADANIA

Wśród zadań otwartych na sprawdzianie z języka polskiego znajduje się dłuższa wypowiedź pisemna w formie opowiadania z dialogiem, kartki z pamiętnika, wpisu w dzienniku, listu oficjalnego, sprawozdania lub opisu postaci, przedmiotu czy krajobrazu. Może też być sprawdzane opanowanie umiejętności tworzenia przez szóstoklasistę form użytkowych takich jak: ogłoszenie, zaproszenie i notatka.

PRZYKŁADOWE ZADANIA

OPOWIADANIE: Napisz opowiadanie o tym, co się zdarzyło w domu Calvina. Uwzględnij wydarzenia przedstawione w komiksie.

KARTKA Z PAMIĘTNIKA: Najpiękniejszy dzień w moim życiu… – kartka z pamiętnika

LIST OFICJALNY: Sportowiec, który ukończył Twoją szkołę, zdobył medal na olimpiadzie. Napisz do niego list z gratulacjami.

OPIS (postaci, przedmiotu, krajobrazu): Bierzesz udział w konkursie To miejsce mnie zachwyciło… . Opisz widok przedstawiony na fotografii.

SPRAWDZIAN - SPRAWDŹ ODPOWIEDZI