Odkrycie poznańskich lekarzy może ułatwić walkę z rakiem

Raka żołądka rocznie wykrywa się u ok. 6 tys. Polaków. Ponad połowa umiera w ciągu pierwszego roku. Przez pięć lat przeżywa tylko 15-20 proc. chorych. Teraz leczenie może być skuteczniejsze. Pracujący nad "Atlasem Genomu Raka" (TCGA) międzynarodowy zespół naukowców, w skład którego wchodzą lekarze z Wielkopolskiego Centrum Onkologii i Uniwersytetu Medycznego, odkrył cztery nowe podtypy raka żołądka.

Zobacz też: Test badający ryzyko zachorowania na raka stworzyli w Poznaniu

- Obecnie w leczeniu tego rodzaju raka stosuje się bardzo podobne terapie u wszystkich pacjentów - tłumaczy dr hab. Maciej Wiznerowicz, koordynator projektu w WCO, kierownik Pracowni Terapii Genowej. - Podczas chemioterapii lekarz tak naprawdę ma do wyboru kilkanaście leków, które stosuje niejako intuicyjnie, bo obserwacje guza pod mikroskopem nie oddają mechanizmów molekularnych.

Czytaj: Na co najczęściej chorują i umierają Wielkopolanie? [STATYSTYKI]

Lekarze przebadali więc zmiany w DNA, RNA i białkach w komórkach nowotworowych blisko 300 chorych, w tym 40 z WCO. I odkryli cztery nowe podtypy raka żołądka, które różnią się cechami molekularnymi, np. częstością mutacji w niektórych genach, stabilnością genomu czy chromosomów. Lekarze zatem, znając już konkretnie cechy nowotworu, wiedzą, gdzie go zaatakować. Wiadomo już np. że jeden z odkrytych podtypów może być wrażliwy na lek testowany obecnie w leczeniu raka piersi.

- Zamiast klasycznej, ogólnej chemioterapii będziemy mogli zastosować tzw. terapię spersonalizowaną - tłumaczy dr hab. Dawid Murawa z I Oddziału Chirurgii Onkologicznej i Ogólnej w WCO i współkoordynator projektu. - Oznacza to, że do każdego podtypu raka trzeba będzie dobrać tzw. leki celowane, które będą hamować odkryte przez nas mechanizmy molekularne nowotworu.

Zobacz też: Test badający ryzyko zachorowania na raka stworzyli w Poznaniu

Lekarz podkreśla, że rak żołądka jest bardzo agresywny, do tego często wykrywany w zaawansowanej fazie, dlatego w większości przypadków pojawiają się przerzuty. Teraz, dzięki dobrze dobranej terapii, będzie można im zapobiec. Specjaliści przyznają jednak, że odkrycie podtypów raka to dopiero pierwszy krok. Teraz potrzebne są nowe sposoby leczenia.

Ale i tu pojawiła się już nadzieja. Naukowcy z WCO kończą bowiem ustalenia dotyczące nowego projektu, realizowanego we współpracy z koncernem informatycznym IBM. Cel to zastosowanie najnowszej generacji komputera sztucznej inteligencji o nazwie Watson do diagnostyki i leczenia raka żołądka. Watson korzystając ze wszelkiej wiedzy medycznej, w tym tej zdobytej przez naukowców o raku żołądka, będzie podpowiadał najbardziej skuteczne leczenie dla danego chorego. Obecnie te rozwiązania wykorzystują tylko dwa szpitale na świecie - Memorial Sloan Kettering w Nowym Jorku i MD Anderson Cancer Center Houston. Ten drugi będzie również partnerem w projekcie.

Czytaj: Na co najczęściej chorują i umierają Wielkopolanie? [STATYSTYKI]

- Dzięki Watsonowi nasze odkrycie miałoby znaczenie praktyczne - mówi dr Maciej Wiznerowicz. - Na początek zadowalającym wynikiem będzie dwa razy wyższa przeżywalność, czyli by po pięciu latach od zdiagnozowania raka żołądka przeżywało nie 15-20 proc. pacjentów, ale 30-40 procent.

Dlaczego dziś ten odsetek jest tak niski? Poza tym, że w wielu przypadkach brakuje skutecznych metod leczenia, winni są też sami pacjenci, którzy bagatelizują pierwsze objawy choroby. Częsta zgaga, stały ból żołądka, szybkie uczucie sytości mogą bowiem świadczyć o chorobie wrzodowej. A ta - nieleczona - może doprowadzić do powstania nowotworu.

Głównym czynnikiem wywołującym ten rodzaj raka jest jednak dieta bogata w konserwowane, wędzone, solone potrawy. Najwyższa zachorowalność występuje w Chinach, Japonii, Korei oraz Europie Środkowo-Wschodniej, w tym i Polsce.

O ile jednak w Japonii czy Korei w ramach bezpłatnych badań profilaktycznych wykonuje się gastroskopię i wyleczalność raka jest wyższa, o tyle u nas wyniki wciąż są zatrważające. Odkrycie naukowców w projekcie TCGA może tę sytuację zmienić.

Co to jest TCGA?
"Atlas Genomu Raka" (z ang. The Cancer Genome Atlas - TCGA) to jeden z największych projektów biomedycznych na świecie. Jego celem jest poznanie mechanizmów tworzenia i rozwoju 20 typów raka. Prace potrwają do końca 2014 r. Finansują je (z budżetem 300 mln dolarów) amerykańskie Narodowe Instytuty Zdrowia.
W projekcie uczestniczy kilkadziesiąt ośrodków badawczych z całego świata. Wielkopolskie Centrum Onkologii jest jednym z pięciu europejskich i jedynym w Polsce. Tu naukowcy zajmują się rakiem piersi, jelita, żołądka, głowy i szyi oraz czerniakiem.