Kto i jak może się ubiegać o przyznanie emerytury?

Poziom 67 lat zostanie osiągnięty przez mężczyzn w 2020 roku, a przez kobiety w 2040. Podwyższenie wieku emerytalnego dotyczy: mężczyzn urodzonych po dniu 31 grudnia 1947 r. i kobiet urodzonych po dniu 31 grudnia 1952 r.

1.Prawo do emerytury uzależnione jest teraz wyłącznie od ukończenia określonego wieku emerytalnego. Natomiast bez znaczenia dla ustalenia prawa do tego świadczenia jest długość ubezpieczenia. Konieczne jest jednak udowodnienie jakiegokolwiek okresu ubezpieczenia.

2.Prawo do nowej emerytury nabywamy z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego, ale świadczenie przyznaje się nie wcześniej niż od miesiąca, w którym złożymy wniosek. W niektórych przypadkach jednak, jeśli wiek emerytalny uprawniający do tej emerytury osiągnęliśmy wcześniej, ale nadal pozostajemy w stosunku pracy, prawo do świadczenia mamy dopiero od następnego dnia po rozwiązaniu umowy o pracę.

3.Osoba, która nie osiągnie określonego dla niej wieku emerytalnego, może wystąpić o emeryturę częściową. Musi jednak spełniać łącznie następujące warunki: mieć okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn oraz osiągnąć wiek wynoszący co najmniej 62 lata - kobiety i co najmniej 65 lat - mężczyźni. Wysokość emerytury częściowej wyniesie 50 procent kwoty emerytury pełnej i nie będzie podlegać podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury. Po osiągnięciu przez osobę uprawnioną do emerytury częściowej wieku emerytalnego i po ustaniu stosunku pracy, w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem, emerytura częściowa na wniosek ubezpieczonego zostanie zamieniona na emeryturę pełną.

4.Nowa emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zapisanych na indywidualnym koncie każdego ubezpieczonego w ZUS-ie (od 1 stycznia 1999 r.) oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego (za okres do 31 grudnia 1998 r.). Średnie dalsze trwanie życia to wielkość statystyczna, która określa przeciętny okres, jaki zazwyczaj upływa od ustalenia prawa do emerytury do dnia śmierci ubezpieczonego. Chodzi o ustalenie przewidywanego okresu pobierania przez daną osobę emerytury i równomierne rozłożenie zgromadzonych składek. Tablice trwania życia są ogłaszane corocznie przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim.

5.Nowa emerytura przysługuje wszystkim ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a więc także tym, które pracowały wyłącznie przed dniem 1 stycznia 1999 r., a po dniu 31 grudnia 1998 r. nie podlegały ubezpieczeniom społecznym. W przypadku tej grupy osób podstawę obliczenia nowej emerytury stanowi odpowiednio zwaloryzowany kapitał początkowy. Natomiast w przypadku ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., którzy swoją karierę zawodową rozpoczęli po 31 grudnia 1998 r., na wysokość emerytury składa się wyłącznie kwota zapisanych i zwaloryzowanych składek.

6.W przypadku pobierania emerytury częściowej, podstawa obliczenia pełnej emerytury będzie pomniejszona o kwoty pobranych emerytur częściowych.

7.Ustalenie prawa do emerytury następuje na wniosek ubezpieczonego lub jego pełnomocnika. Wniosek może być złożony bezpośrednio w organie rentowym na piśmie, zgłoszony ustnie do protokołu, przesłany, albo złożony w polskim urzędzie konsularnym lub w innej polskiej placówce dyplomatycznej. Wnioski można pobrać ze strony internetowej www.zus.pl. - ZUS Rp-1E. Wniosek powinien zawierać: imię i nazwisko, datę urodzenia, miejsce zamieszkania, adres do korespondencji, numer PESEL, a w razie jego braku - serię i numer dowodu osobistego albo paszportu, podpis wnioskodawcy, jego pełnomocnika lub osoby upoważnionej. Jeżeli emerytura ma być przekazywana na nasz rachunek, musimy podać nazwę i adres banku oraz numer rachunku. Osoba, która do dnia zgłoszenia wniosku o nową emeryturę nie ustaliła kapitału początkowego, choć pracowała przed 1999 r., powinna wraz z wnioskiem o świadczenie złożyć dokumenty wymagane do ustalenia tego kapitału.

8.Kapitał początkowy to hipotetyczne odtworzenie składek na ubezpieczenie społeczne płaconych przed 1999 r., czyli przed wprowadzeniem reformy ubezpieczeń społecznych. Jeśli ZUS nie obliczy go nam na podstawie dokumentów, które dostarczymy wraz z wnioskiem, nasza emerytura będzie niższa niż ta, która rzeczywiście nam przysługuje. Warto więc złożyć wniosek o ustalenie kapitału początkowego wraz z kompletem dokumentów. Jeśli jednak odnajdziemy później jakieś brakujące dokumenty, możemy poprosić ZUS o przeliczenie kapitału na nowo.

9.Od decyzji organu rentowego w sprawie nowej emerytury przysługuje odwołanie do sądu okręgowego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, w ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie wnosimy na piśmie do oddziału ZUS-u, który wydał decyzję, albo ustnie do protokołu sporządzonego przez ten oddział. Postępowanie odwoławcze jest bezpłatne.