Mieszkam na trzecim piętrze. Puste oczodoły okien zabiłem przed zimnem deskami, a w pokoju mam półmrok i chłód. Jedynie mała szyba - cudem jakimś ocalała - daje niewiele światła. Prawdziwe okno na świat - pisze w lutym 1945 roku nieznany dziennikarz "Głosu Wielkopolskiego".
Staję przed nim i patrzę na szkielety dachów. Przypominam sobie ostatnie tygodnie, gdy żyłem po kątach, w ciemności, brudzie i głodzie. Wieczorami, o ile cichły strzały, a ciemność zlewała w jedno kontury i sylwetki, patrzyłem na czerwone niebo...
Wśród domów byłem dzisiaj. Na ulicach wózki z uratowanym mieniem, ludzie z tobołami na plecach, pozrywane druty tramwajowe, koła pojazdów, gruzy, zabite konie, bezpańskie psy, broń, szkielety armat i czołgów, po zaułkach skrwawione trupy...
Życie w innych częściach miasta, wcześniej oswobodzonych, idzie normalnym trybem. Centrum miasta przeniosło się i zorganizowało w zachodnich dzielnicach: Łazarzu, Jeżycach, Wildzie. Komunikacja ze wschodnimi dzielnicami miasta możliwa jest przez wiadukt kolejowy przy zbiegu ulic Kolejowej i Fabrycznej, bardzo mało uszkodzony most Dworcowy i most Teatralny, który mimo iż wysadzony, znajduje się w stanie możliwym do przejścia i przejazdu. Natomiast most zamkowy Kaponiera opadł zupełnie. Mimo to przejść go można, aczkolwiek przejście związane jest ze zjazdem i wspinaczką. Tory kolejowe miejscami tylko uszkodzone. Przybywają już pociągi z prowincji i Generalnej Guberni. Wywiezieni przed pięciu laty wracają do miasta, do odbudowy i pracy.
A miasto? W Collegium Minus, głównym gmachu Uniwersytetu Poznańskiego przy placu Zamkowym, zewnętrzne uszkodzenia są dość znaczne. W pewnych miejscach dach jak sito, ściany upstrzone dziurami kul, wybite okna. Kilka kolumn podtrzymujących balkon leży na stopniach wejściowych, główne drzwi uszkodzone, parterowy hol zaśmiecony, lustra porozbijane. Marmurowymi schodami wchodzę na piętro. Na każdym miejscu ślady germańskiej "kultury". Pustki. Powiew trzaska drzwiami, porywa papiery. Jakże innych zwykłem słuchać tu koncertów.
Stanąłem na placu Zamkowym. Na miejscu, gdzie jeszcze pięć lat temu wznosił się Pomnik Wdzięczności. Z kamienia go zbudowano, a mimo to... Pamiętam pierwsze tygodnie po wejściu Niemców do Poznania. Całe kolumny robotników i żołnierzy spędzono do niszczenia. Co młot i świder nie zburzył - niszczył dynamit. Dzisiaj w tym samym miejscu wzniesiono już nowy pomnik - groby poległych w walce o wolność Poznania.
Główne miejsce w najnowszym wydaniu Naszej Historii zajmuje kolejna rocznica zakończenia walk o Cytadelę. Piórem Zbyszka Snusza na następnych stronach czytamy o tym, jak od początku lutego Poznań wracał do życia. Nie zabrakło też relacji "Głosu Wielkopolskiego" z tamtego okresu, a także spojrzenia na miasto oczami Niemca, który walczył w Poznaniu z czerwonoarmistami. Młodego Dietera Friese uratowały od zagłady pielęgniarki ze szpitala przy ulicy Przybyszewskiego.
Staramy się też być bardziej regionalni i nie traktować Poznania jak pępka świata, stąd choćby materiał o tajemnicach Giecza, o których pisze Krzysztof Kaźmierczak czy tekst Roberta Jędrzejczaka o nieznanej bitwie o Sieraków, która miała kolosalne znaczenie w czasie kampanii napoleońskiej 1812 roku. Z kolei Grzegorz Okoński przypomina inną bitwę - pod Bobrujkami. Los tak chciał, że pochodzący z Wielkopolski osobisty pułk Piłsudskiego w czasie kampanii 1920 roku starł się z osobistym pułkiem Włodzimierza Lenina. Ta bitwa miała ogromne znaczenie propagandowe w czasie wielkiego odwrotu polskiej armii. Tematów, nie tylko regionalnych, jest znacznie więcej. Zapraszamy do lektury.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
