Wielkanoc to czas odpoczynku i spotkań z najbliższymi. Tak jest od wieków. Papież Grzegorz Wielki nazwał Wielkanoc Solemnitas Solemnitatum, czyli uroczystość uroczystości.
Stoły od zawsze w tym czasie po prostu uginały się od przysmaków. Gospodynie domowe musiały się wykazać jeszcze większym kunsztem w przygotowaniu potraw niż na święta Bożego Narodzenia. Wielkie gotowanie praktycznie rozpoczynało się nawet na dwa tygodnie przed świętami.
Polecamy: Przepisy i porady kulinarne na GłosWielkopolski.pl
W Wielkopolsce szczególnie dbało się o to, co znajdowało się na stołach. Już kilka dni przed Wielką Niedzielą gospodynie szykują smakołyki: szynki wędzone, kiełbasy różnego rodzaju, peklowane mięsa, drób, galarety, sosy i ciasta: baby wielkanocne, mazurki, serniki, torty. Zestaw potraw na stół wielkanocny jest bardzo urozmaicony, ale też w naszym regionie nieco się one różnią od dań w innych częściach Polski. I tak - żurku Wielkopolanki nie zabarwiają śmietaną, a za to dodają nieco chrzanu. Z kolei jeśli chodzi o ciasta, tylko u nas panie na Wielkanoc wypiekają drożdżową babę, a sernik zawsze bez ciasta na spodzie i z polewą czekoladową .
Trwają porządki wiosenne. Koniecznie według starych obyczajów z wielkopolskich wsi, trzeba wygonić zimowy kurz i wszystkie znajdujące się w nim zmartwienia. A potem już robi się zielono także w domu np. za sprawą rzeżuchy na stole (pamiętajmy, że dzisiaj to ostatni moment na jej wysianie).
Baba drożdżowa z bakaliami
Składniki:
- 1 kg mąki,
- 8 żołtek,
- szklanka cukru,
- 2 kostki masła,
- 100 g drożdży,
- 1 szklanka mleka,
- szczypta soli,
- skórka otarta z cytryny,
- bakalie,
- tłuszcz
- bułka tarta do formy
Przygotowanie:
Drożdże rozpuścić w niewielkiej ilości mleka i lekko podgrzać. Żółtka utrzeć z cukrem, a masło roztopić w rondlu na małym płomieniu. Do przesianej mąki dodać sól, przygotowane drożdże, roztopione masło, utarte żółtka i wyrobić na jednolite ciasto. Dodać otartą skórkę z cytryny i bakalie. Pozostawić do wyrośnięcia. Gdy ciasto wyrośnie, przełożyć je do wysmarowanej formy. Piec przez około godzinę. Po upieczeniu babę posypać cukrem pudrem lub polukrować.
Mazurek czekoladowy
Ciasto
Składniki:
- mąka,
- 3 żółtka,
- szklanka śmietany,
- kostka margaryny,
- 1 szklanki cukru pudru,
- łyżeczka proszku do pieczenie
Przygotowanie: Z cukru, żołtek, margaryny i śmietany wyrobić kruche ciasto, dodając tyle mąki (najlepiej pszennej), aby dało się ono rozwałkować. Schłodzić, a następnie rozwałkować na grubość ok. 1,5 cm i ułożyć na blasze. Piec przez 20 minut.
Polecamy: Przepisy i porady kulinarne na GłosWielkopolski.pl
Polewa
Składniki:
- 1 szklanki mleka,
- 1 szklanki cukru,
- 7 łyżek margaryny,
- łyżeczka kakao,
- 1/5 szklanki mleka w proszku,
- bakalie
Przygotowanie: Zagotować mleko z cukrem, margaryną i kakao. Odstawić z płomienia i dodać przesiane przez sito mleko w proszku. Wymieszać. Gorącą masę wyłożyć na upieczone ciasto. Wierzch udekorować bakaliami. Zamiast polewy czekoladowej można zrobić przeróżne inne polewy, w zależności od upodobań.
Żur
Zakwas
Składniki:
- 1 szklanka mąki żytniej
- kilka ząbków czosnku
- mała cebula
- liść laurowy
- kilka ziaren ziela angielskiego
- pół kromki razowego chleba ze skórką
Przygotowanie:
Do kamiennego garnka lub szklanego słoja wsypać mąkę. Wymieszać z taką ilością gorącej wody, aby powstała zawiesina o konsystencji ciasta naleśnikowego. Dodać czosnek, liść laurowy, ziele angielskie. Gdy zawiesina ostygnie, wlać 4 szklanki chłodnej przegotowanej wody. Włożyć cebulę i chleb. Wymieszać, przykryć ściereczką. Po trzech dniach nadaje się do użycia.
Żur
Składniki:
- 1500 ml żuru z żytniej mąki
- 200 g kiełbasy
- pęczek włoszczyzny
- sól
- czosnek
- natka pietruszki
Przygotowanie: Z kiełbasy (moja babcia Ania, Wielkopolanka z krwi i kości, zamiast na zwykłej kiełbasie, gotowała wywar na kiełbasie białej surowej - znakomity) i oczyszczonej włoszczyzny ugotować wywar. Żur z mąki żytniej (jeżeli ktoś zapomni albo nie ma czasu nastawić żuru, może go po prostu kupić w sklepie lub na rynkach. Bardzo dobry jest żur śląski - sprawdzone) połączyć z odcedzonym wywarem i zagotować. Kiełbasę pokroić w kostkę i dodać do zupy (jeśli kiełbasy białej ugotowaliśmy za dużo, możemy ją przysmażyć na blaszce w piekarniku z dodatkiem rodzynek, majeranku, pokropioną delikatnie olejem - palce lizać, doskonała kolejna prosta potrawa na święta). Dodać roztarty z solą czosnek i zieloną pietruszkę. Kto lubi żur bardziej ostry, może dodać odrobinę chrzanu. W Wielkopolsce w odróżnieniu do Śląska i Kresów żuru nie zabiela się śmietaną.
Pasztet z cielęciny
Składniki:
- 50 dag cielęciny
- 30-40 dag wątróbki cielęcej lub wieprzowej
- 25 dag podgardla wieprzowego lub surowy boczek
- 6 dag słoniny włoszczyzna (cebula, marchew, pietruszka)
- 1 dag suszonych grzybów
- 1 czerstwa kajzerka
- 3 jajka
- 1-2 liście laurowe
- ziele angielskie,
- pieprz czarny
- gałka muszkatołowa,
- imbir
- sól,
- pieprz
- majeranek
- tłuszcz (do wysmarowania formy można użyć oliwy lub smalcu)
Przygotowanie:
Pasztetu nie robi się z najładniejszych kawałków mięsa, bo będzie za suchy, najlepiej kupować mięso, które jest przerośnięte tłuszczem. Grzyby opłukać, cielęcinę, boczek i podgardle umyć, włożyć do garnka. Zalać zimną wodą, dodać liść laurowy, ziele angielskie i pieprz, gotować na małym ogniu. W połowie gotowania posolić i dodać umytą włoszczyznę. Pod koniec gotowania włożyć słoninę. Gotować do momentu, gdy mięso będzie zupełnie miękkie. Następnie wyjąć, wystudzić i dokładnie obrać z kości. Wątróbkę obrać z błony, pokroić w plastry, zalać osobno szklanką wrzącego wywaru, gotować 5-10 minut. Bułkę namoczyć w szklance wywaru. Mięso, wątrobę, bułkę, zemleć 2 razy w maszynce z sitkiem do pasztetów. Dodać sól, pieprz, gałkę muszkatołową i jajka, dokładnie wymieszać. Blachę posmarować tłuszczem, dno wyłożyć plastrami gotowanej słoniny. Masę przełożyć do formy (napełnić pasztetem 3/4 formy). Zakryć szczelną pokrywą. Gotować na parze około 1 godziny. Pasztet wystudzić, letni wyjąć z formy. Podawać zimny z ostrym sosem. Pasztet można również piec w piekarniku o temperaturze ok. 180-200°C (1 godzina 30 min).
Szynka w cieście
Składniki:
- 2 kg szynki surowej
- pęczek włoszczyzny
- 2 cebule
- pieprz,
- ziele angielskie
Ciasto:
- 1 kg mąki,
- 0,5 kg margaryny lub smalcu
- sól,
- pieprz,
- papryka
Przygotowanie:
Szynkę moczyć przez godzinę w zimnej wodzie. Wyjąć zalać wrzątkiem. Dodać obraną i umytą włoszczyznę, cebulę i przyprawy. Gotować na bardzo małym ogniu przez ok. 2 godziny. Ostudzić wraz z wywarem. Szynkę wyjąć i osuszyć. Z mąki przesianej przez sito i tłuszczu wyrobić ciasto, dodając jak najmniej wody, by nie zrobiło się twarde. Dodać sól, pieprz i pakrykę. Wyrobić. Dobrze wyrobione pozostawić w chłodnym miejscu na godzinę. Ciasto następnie rozwałkować i dokładnie zawinąć nim szynkę. Ułożyć na blasze, tak by złączenie było pod spodem. Na powierzchni ciasta zrobić kilka dziurek, żeby mogło odparowywać. Piec w gorącym piekarniku ok. godziny. Szynka może być podawana na zimno bądź na gorąco. Świetnie smakuje z dodatkiem sosu tatarskiego lub chrzanowego.
Sernik wielkopolski
Składniki:
- 1 kg twarogu półtłustego lub tłustego, zmielonego przynajmniej dwukrotnie
- 6 jajek
- 1/2 kostki miękkiego masła
- 2 łyżki mąki ziemniaczanej
- cukier waniliowy - 1 opakowanie (16 g) (niekoniecznie, jeśli dodacie aromat)
- 1 szklanka cukru
- aromat waniliowy
- bakalie, bardzo często dodaje się tylko rodzynki i skórkę pomarańczową
Przygotowanie:
Żółtka ubić z cukrem i cukrem waniliowym do białości. Stopniowo dodawać twaróg, dalej ubijając, miękkie masło, mąkę. Na końcu wmieszać bakalie. Z białek ubić pianę i delikatnie wymieszać z resztą masy. Piec w temperaturze 170°C przez około godzinę. Po wyjęciu z pieca sernik lubi opaść. Są dwie szkoły, żeby studzić delikatnie przy lekko uchylonym piekarniku, nie ruszać aż do ostygnięcia. Drugi sposób, który ja stosuję - wyciągnąć gorący z piekarnika i szybkim ruchem okroić nożem dookoła wokół tortownicy i odstawić w spokojne miejsce do ostygnięcia. Oblać polewą czekoladową.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?